منصور قندریز

منصور قندریز (۱۳۱۴-۱۳۴۴)، از هنرمندان موج نوسنت‌گرایی ایران و یکی از بنیا‌ن‌گذاران مکتب سقاخانه بود. او با رجوع به عناصر برگرفته از هنر سنتی و تلفیق آن‌ها با ساختار هنر مدرن، نوعی مدرنیسم ایرانی ایجاد کرده است. نگاه فرمالیستی به نقوش بومی، رویکرد اساطیری و نمادین به این نقوش و حرکت در مسیری میان انتزاع کامل و ساده‌سازی فرم‌های نیمه فیگوراتیو، از ویژگی‌های بارز آثار منصور قندریز هستند.

منصور قندریز متولد تبریز و دانش‌آموخته‌ی هنرستان هنرهای زیبای تهران بوده است. در این دوران به بررسی هنر کلاسیک و نقاشان رئالیست غرب پرداخت و به‌تدریج با مدرنیسم اروپا آشنا شد. در اواسط دهه‌ی سی منصور قندریز تحصیل در دانشکده‌ی هنرهای زیبای دانشگاه تهران را آغاز کرد. ورود منصور قندریز به دانشگاه همزمان با اوج جریان هنر نوگرای ایران در دهه‌ی چهل بود؛ او به‌همراه هنرمندان هم‌نسل خود، صادق تبریزی، حسین زنده‌رودی، فرامرز پیلارام، مسعود عربشاهی و پرویز تناولی از پیشگامان مکتب سقاخانه بوده‌ است.

نخستین نمایش انفرادی منصور قندریز در سال ۱۳۳۹ در «تالار رضا عباسی» به نمایش گذاشته و موجب شهرت وی شد. مدتی بعد و در سال ۱۳۴۳ منصور قندریز با همکاری آنها و هنرمندانی دیگر از جمله مرتضی ممیز، فرشید مثقالی، قباد شیوا، رویین پاکباز، گالری «تالار ایران» را تأسیس کردند. نام این گالری پس از فوت منصور قندریز و به یاد این هنرمند، به «تالار قندریز» تغییر یافت.

منصور قندریز آثار خود را در سومین و چهارمین بی‌ینال نقاشی تهران به نمایش گذاشت. این هنرمند در سال ۱۳۴۴ در سن ۳۰ سالگی و بر اثر حادثه‌ی رانندگی درگذشت. او باوجود زندگی کوتاهش، نقش مهمی در شکل‌گیری هنر مدرن ایران داشت و به یکی از مهم‌ترین هنرمندان دوران خود تبدیل شد.

آثار منصور قندریز پس از مرگش در پنجمین دوسالانه تهران به نمایش درآمد. هم‌چنین برخی از گالری‌های معتبر ازجمله گالری بُرگِس، گالری هور و گالری فردا تهران، چند نمایش انفرادی از آثار او برپا کردند.

نقاشی‌های منصور قندریز سبکی منحصربه‌فرد از مدرنیسم شرقی را ایجاد کرده است. ارجاعات این هنرمند به برخی عناصر، نمادها و رنگ‌گذاری‌های برگرفته از نگارگری ایرانی، نقوش سنتی، اشاره به موضوعات اساطیری و آیینی و تاثیرپذیری از برخی هنرمندان غربی چون هانری ماتیس، در شکل‌گیری این سبک نقش پررنگی ایفا کرده‌اند.

به‌طور کلی این هنرمند از ابتدا تا انتهای دوران کاری خود، مسیری از آثار فیگوراتیو تا انتزاعی را طی می‌کند و باوجود آن‌که فرم‌های انسانی و حیوانی در آثارش به اشکالی کاملا هندسی و ساده بدل می‌شوند اما هرگز به انتزاع مطلق نمی‌رسند. استفاده از سطوح رنگی تخت و خطوطِ پهن کناره‌نما از ویژگی‌های آثار قندریز محسوب می‌‌شوند.

کتاب «از آفتابی به آفتاب دیگر» شامل گزیده‌ای از آثار منصور قندریز در سال ۱۳۹۸، توسط انتشارات نظر به چاپ رسید. این کتاب علاوه‌بر انتشار آثار این هنرمند، به بررسی پیشینه‌ی رویکرد وی به میراث فرهنگی و هنری گذشتگان در حوزه ی بدوی‌گرایی و اسطوره‌گرایی پرداخته است، که پیش‌زمینه‌ای نظری در ایجاد مکتب سقاخانه بنا نهاده است.

بسیاری از آثار هنری منصور قندریز در حراجی‌های داخلی و بین‌المللی مهمی چون حراج تهران، حراج میلون اَند اسوسیز، حراج ساتبیز، حراج کریستیز دبی و... حضور داشته و به فروش رفته‌اند.   .