درختان نخست با سنگ‌ها و کوه‌ها، آب‌ها و بادها همراه بودند و پس از پیدایش انسان با او نیز زیسته‌اند. برای انسان دورهی باستان، سرآغاز حیات گونه‌های مختلف تک‌درختی بود که مانند ریسمانی، با شاخه‌ها و ریشه‌هایش آسمان را به زمین پیوند می‌داد. در نگاه اسطوره‌ای درختان به شکوفه نشسته، بی‌بار و بارداری راست‌قامت و افتاده، خزان‌زده و سرماسوخته استعاره‌ای بودند از چرخه‌ی زندگی و مرگ. اگرچه امروز دیگر مانند گذشته درخت رازآلود و مقدس نیست اما به عنوان عامل تنوع زیستی و ستون حیات در زمین، دغدغه و مسئله‌ی بسیاری از فعالان محیط زیست، هنرمندان و گروه‌های مختلف مردم است. با وجود این نگرانی‌ها، اکنون درختان بیش از هر دورهی دیگری در معرض نابودی‌اند. کافیست هر نسلی، تجربه‌های کودکی‌اش را بکاود تا حضور گسترده‌ی درختان و گیاهان و باغات پر از دار و درخت را در آن‌ها بیابد و دریابد که امروز سکوت رنگین درختان، جایش را به هیاهوی تاریکی آلودگی و حضور سنگین ساختمان‌های بتونی داده است.///
درختان به عنوان کهن‌ترین خویشاوند انسان با لایه‌ها و دایره‌هایی که در تنه‌شان می‌سازند، جزو نخستین موجودات نگهدار زمان خود هستند. از این منظر درخت را می‌توان یادبود نامید یعنی بود و بودنی که حامل زمان است. درخت، هم یادبودی است از هستی انسان و هم خودش موجودی است از جنس ياد.
شباهت این کهن الگو با انسان در تمام زمان‌ها، بیش از همه در شعر و ادبیات بیان شده چنان که درخت به زبان تشبیه و مجاز جای انسان نشسته است؛ در مقام مادر و زهدان، یار و دلبر، انسان بیخرد و خردمند، و حتی با صفات انسانی چون دوستی، بخشندگی، امید، ایستادگی و افتادگی وصف شده است. افزون بر کلمات، درخت در تصاویر نیز حضوری دیرین دارد؛ از نقوش غاری تا هنر مدرن و معاصر. با آن که بارها نمایشگاه‌هایی با موضوع درخت برگزار شده است ولی باز هم با توجه به ابعاد بیشمار حیاتی و هنری درخت برای انسان معاصر، «یاد-بود» در گالری سو می‌خواهد با آشنایی‌زدایی از موضوع درخت، بازتاب آن را در ذهن و نگاه، بر بوم و مصالح هنرمندان باز-دیدنی کند تا با تأکید بر نقش و حضور درخت در زیست جهان انسانی در این آثار، پیامدهای غیابش را برجسته سازد. این نمایشگاه درختان را نه در تنوع زیستی طبیعی بلکه در تنوع ذهنی و تخيلي هنرمندان مجسم می‌کند. هرچند درخت در زمان‌های ما راززدایی شده اما تجربه‌ی زیبایی شناختی انسان در بستری از انواع رویارویی‌ها با درخت غنی شده است؛ از مواجهه با تنانگی درخت تا معنا و مفهوم آن، از درخت به عنوان یک کل تا تک‌تک اجزای آن، از ریشه و برگ تا ساقه و میوه، از رابطه‌ی درخت و انسان با کلیت هستی، درخت به عنوان ظرف زمان تا درخت با ترکیبی از سایه‌ها و رنگ ها و فرم‌های ایستا و پویا. درنهایت، یادبود کوشیده است تا برخی از این جلوه‌های متنوع درخت را در آثار هنرمندان نسل‌های مختلف به نمایش بگذارد.
شیلا کاشانی
نمایشگاه‌گردان: شیلا کاشانی
هنرمندان
