«گمانه‌زنی‌هایی درباره‌ی تصرف»؛ نمایش آثار موره‌‌شین اللهیاری در خانه‌ی هنر گزلی لندن

نمایش حاضر، خوانشی نو از رابطه‌ی میان تکنولوژی، بدن انسان، قدرت و روایت‌گری در هنر را ارائه می‌دهد. این نمایش فردی، آثاری منحصربه‌فرد از موره‌شین اللهیاری، هنرمند ایرانی‌ـ‌آمریکایی را ارائه داده و از تاریخ ۳ آوریل تا ۲۹ مه ۲۰۲۵ (۱۵ فروردین تا ۹ خرداد ۱۴۰۴) در خانه‌ی هنر گزلی لندن (Gazelli Art House) برگزار می‌شود.

پروژ‌ه‌ی «گمانه‌زنی‌هایی درباره‌ی تصرف» که عنوان آن ترجمه‌ای از «Speculations on Capture» بوده، نخستین تجربه‌ی نمایش فردی این هنرمند در بریتانیا به‌شمار می‌رود و بخشی از همکاری‌های مستمر او با این نهاد معتبر هنری است. این پروژه‌ی چندرسانه‌ای، در سال ۲۰۲۴ تولید شده و پیش از این در موزه‌ی ویکتوریا و آلبرت لندن (Victoria and Albert Museum (V&A)) به‌نمایش درآمده بود. 

اللهیاری در این مجموعه، با بهره‌گیری از زبان‌های متنوع رسانه‌ای همچون تکنولوژی واقعیت افزوده (Augmented Reality)، ویدئو آرت،‌ صدا و مجسمه‌های سه‌بعدی، به تحلیل مفاهیمی پیچیده چون قدرت، نظارت، استعمار دیجیتال و «تصرف» فناوری در دنیای معاصر می‌پردازد. عنوان نمایش نیز به‌گونه‌ای استعاری، به سازوکارهای اسارت و به دام انداخته شدن در ساختارهای سیاسی و تکنولوژیک اشاره دارد. او در این مجموعه از آثار، اصطلاح «استعمار دیجیتال» را به مفهومی ملموس تبدیل کرده و توضیح داده است که چگونه ابزارهای تکنولوژیکی توانسته‌اند ساختارهای قدرت استعماری را تداوم ببخشند.

موره‌شین اللهیاری در این مجموعه ارجاعاتی به برخی از مصنوعات فرهنگی خاورمیانه دارد و بدین ترتیب، روایت‌گر تاریخ طولانی و کیفیت نمادین آن‌هاست؛ او همچنین در مجموعه‌ی خود، اسکن‌هایی سه‌بعدی از برخی از این اشیاء فرهنگی را به‌نمایش گذاشته است. این هنرمند با تکیه‌بر داستان‌سرایی،‌کاوش‌گری و پیشرفت‌های تکنولوژی، نوعی مقاومت در مقابل تسلط نهادها بر روایت‌های تاریخی ایجاد کرده و راه‌های تازه‌ای برای بازپس‌گیری میراث‌های فرهنگی ارائه داده است. این پروژه یادآوری می‌کند که «تاریخ» مفهوم راکدی نیست و این ما هستیم که با تفسیر دوباره‌ی گذشته، چگونگی احتمالات آینده را شکل می‌دهیم. 

در این نمایش، اللهیاری روایت‌هایی را از تقاطع تاریخ، اسطوره و بدن زنانه بازسازی می‌کند. آثار او، نه تنها ابزاری برای بیان هنری، بلکه شکلی از پژوهش و بازاندیشی در مورد اسناد سانسورشده، زبان‌های سرکوب‌شده و مقاومت فرهنگی ملت‌ها است.

یکی از ویژگی‌های برجسته‌ی مجموعه‌ی «گمانه‌زنی‌هایی درباره‌ی تصرف»، ارائه‌ی اثری با تکنولوژی واقعیت افزوده (AR) است که تعاملی میان مخاطب و هنرمند فراهم آورده است؛ بیننده با اسکن اثر از طریق گوشی موبایل، وارد فضایی می‌شود که مرز میان واقعیت و جهان دیجیتال را از بین می‌برد و تجربه‌ای فراملیتی را ایجاد می‌کند.

موره‌شین اللهیاری متولد ۱۳۶۴، هنرمند ایرانی کرد تبار و در حال حاضر ساکن نیویورک است. او با بهره‌گیری از تکنیک‌های گسترده‌ای هم‌چون شبیه‌سازی سه‌بعدی، ویدئو آرت، مجسمه‌سازی و سازه‌های دیجیتال، آثاری حول محور بازسازی اسطوره‌ها و تاریخ خلق می‌کند. کار او از طریق شیوه‌های آرشیوی و داستان‌سرایی، ضدروایت‌های پیچیده‌ای را در تقابل با استعمار تکنولوژیک غرب در خاورمیانه و شمال آفریقا (MENA) ارائه می‌دهد. 

وی به‌عنوان هنرمند، پژوهش‌گر و کنش‌گر فعال در حوزه‌ی هنر دیجیتال و رسانه‌های نو فعالیت‌های زیادی داشته و آثار خود را در تقاطع میان تکنولوژی، فمینیسم، اسطوره‌شناسی، و سیاست فرهنگی و معمولاً در قالب پروژه‌های بینارشته‌ای ارائه داده است. 

اللهیاری با ارائه‌ی پروژه‌هایی متعدد در حوزه‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی، جایگاه ویژه‌ای در هنر معاصر یافته و به‌عنوان یکی از صداهای تأثیرگذار در نقد استعمار دیجیتال، جهت‌گیری‌های تاریخی، و بازنمایی بدن زن شناخته می‌شود. در نگاه این هنرمند، تکنولوژی تنها ابزاری برای خلق نیست؛ بلکه سوژه‌ای مستقل برای نقد و روایت‌سازی‌ است.

تصویر کاور و اسلاید:

• morehshin.com