نقش زنان در شکل‌گیری مسیر هنری کلود مونه

میراث هنری کلود مونه (Claude Monet) که تاکنون به شکل‌های مختلفی به آن اشاره شده و بر اساس قیمت‌های نجومی آثارش در حراجی‌های بین‌المللی تعریف می‌شود، زندگی شخصی او را، به حاشیه برده است. اما اکنون جکی وولشلاگر (Jackie Wullschläger)، منتقد هنری، در کتابی تحت عنوان «مونه؛ چشم‌انداز بی‌قرار» (MONET: The Restless Vision) به بخش‌هایی کم‌تر دیده‌شده از زندگی این هنرمند پرداخته است. وولشلاگر این کتاب را با اقتباس از هزاران مصاحبه‌ی ترجمه‌نشده‌ی حاضر در کاتالوگ‌های فرانسوی پنج جلدی مونه نوشته و برای نخستین‌بار داستان زندگی این هنرمند و زنان اثرگذار بر مسیر زندگی او را بازگو کرده است. 

مشهودترین الهام‌بخش مونه، کامیل دنسیو (Camille Doncieux) است که در برخی از آثار اولیه‌ی رئالیستی او، ازجمله اثر «کامیل، زنی با لباس سبز» (La Femme à la Robe Verte) مربوط به سال ۱۸۶۶ ظاهر شده است. این نقاشی اولین اثر برجسته‌ی مونه در سالن پاریس بود که به شهرت او کمک زیادی کرد. به‌نظر می‌رسد کامیل سرچشمه‌ی اصلی علاقه‌مندی روزافزون مونه به هنر مد بود و باعث شد تا این هنرمند به تعامل نقاشی و مد در آثارش بپردازد.

کامیل دنسیو در آثار بی‌شماری که مونه طی سال‌های ۱۸۶۰ تا ۱۸۷۰ خلق کرده است حضور دارد. در کتاب «چشم‌انداز بی‌قرار» کامیل نه به‌عنوان یک منبع الهام منفعل، بلکه در نقش یک همکار فعال معرفی می‌شود که با استعداد بالای خود در مدلینگ، به آثار مونه معنا می‌بخشد. اثر «زن با چتر؛ مادام مونه و پسرش» مربوط به سال ۱۸۷۵، یکی از مشهورترین آثار مونه است. این اثر کامیل دنسیو را در ژستی چالش‌برانگیز و منحصر‌به‌فرد نشان می‌دهد که می‌توان آن را اصلی‌ترین ویژگی این نقاشی دانست؛ ژستی که هماهنگی بی‌نظیری با امپرسیون لحظه‌ی خلق اثر دارد و اکنون یکی از کلیدی‌ترین آثار جنبش امپرسیونیسم محسوب می‌شود. طبق گزارش‌های مونه، او یک بار چند دهه بعد از خلق اولین نسخه‌ی این اثر، تلاش کرده تا آن را به کمک یک مدل دیگر بازسازی کند اما مدل دوم در تلاش برای باقی ماندن طولانی‌مدت در این ژست، غش کرده است!

رابطه‌ی مونه و دنسیو، بعد از تولد اولین فرزندشان به دلایل متعدد کم‌رنگ شد و مدتی بعد مونه با آلیس هوشده (Alice Hoschedé) آشنا شد. در سال ۱۸۷۹ کامیل دنسیو بعد از به دنیا آوردن دومین فرزند مونه، به دلیل بیماری فوت کرد. مونه که در این زمان به دلیل مشکلات مالی کم‌تر از قبل نقاشی می‌کرد، غم و اندوه از دست دادن کامیل را به انگیزه‌ای دوباره برای احیای مسیر هنری خود بدل کرد. از سوی دیگر صمیمیت روزافزون او با آلیس هوشده او را به سمت بستن قرارداد مجدد با سالن پاریس سوق داد تا بتواند ثبات مالی بیش‌تری داشته باشد.

آلیس هوشده تأثیری متفاوت از دانسیو بر آثار کلود مونه داشت؛ مونه چندین‌بار آلیس را نقاشی کرد اما به‌تدریج تمرکز خود را بر خلق مناظر معطوف کرد. بازتاب شخصیت محکم آلیس و رابطه‌ی عاطفی پروشور آن‌ها با یک‌دیگر را می‌توان در مناظر دراماتیک و پرتلاطمی که مونه در این دوران خلق کرده است، دنبال کرد. تغییراتی که در شیوه‌ی نقاشی‌های دوران مختلف مونه دیده می‌شود، اثر پررنگ حضور هر زن بر تکامل خلاقانه‌ی او را نمایش می‌دهد. طی سال‌ها، آلیس هوشده حمایت مالی خود را از مونه دریغ نکرد. مونه آلیس را بزرگ‌ترین حامی و همراه خود می‌دانست تا زمانی که در سال ۱۹۱۱ فوت کرد. مرگ او بار دیگر اندوهی سهمگین برای هنرمند به‌وجود آورد. 

مدتی بعد در سال ۱۹۱۴، پسر مونه نیز فوت کرد و پس از آن عروس سابقش، بلانش هوشده (Blanche Hoschedé) به منزل او نقل مکان کرد. حضور او آرامش عاطفی و حمایت زیادی را برای مونه که پا به سن گذاشته بود فراهم می‌کرد. در این دوران او توانست بار دیگر از لحاظ شخصیتی و کاری خود را پیدا کند و تعدادی از پرشکوه‌ترین مجموعه «نیلوفرهای آبی» را بی‌آفریند. همراهی و مراقبت بی‌دریغ بلانش به مونه کمک کرد تا روی برخی از شاخص‌ترین آثار خود تمرکز کند.

کلود مونه همواره به‌عنوان یکی از بزرگترین هنرمندان دوره‌ی خود شناخته شده است؛ این‌بار به مرور مسیر هنری او را از زاویه‌ای تازه، با تمرکز بر نقش زنان در موضوع آثار، روند زندگی و موفقیت حرفه‌ای او پرداختیم. 

تصویر کاور و اسلاید:

• news.artnet.com