کسب رتبه‌ی نخست جایزه‌ی موزه‌ی پی‌اچ سال ۲۰۲۵ توسط هاشم شاکری

هاشم شاکری با مجموعه‌ی «خیره به مغاک» (Staring Into The Abyss) موفق به کسب رتبه‌ی نخست جایزه‌ی موزه‌ی پی‌اچ (PhMuseum) سال ۲۰۲۵ شد.

برونو چشل (Bruno Ceschel)، به نمایندگی از هیئت داوران دلیل انتخاب را این‌گونه توضیح می‌دهد:

«با تعهدی چشمگیر و با به‌جان‌خریدن خطرات شخصی، هاشم شاکری ماه‌ها به‌تنهایی در سراسر افغانستان سفر کرد تا مجموعه‌ای از آثار را خلق کند که کلیشه‌های مستندنگاری و عکاسی خبری را پشت‌سر گذارد. درعوض، او پرتره‌ای صمیمانه، شاعرانه و خیره‌کننده از جوامعی را ارائه می‌دهد که بیش‌ترین آسیب را از بازگشت طالبان دیده‌اند؛ از جمله زنان، اقلیت‌های جنسی، قومی و مذهبی. با استفاده از گستره‌ای غنی از زبان‌ عکاسی، تصاویر او به‌شکلی سیال میان دنیای سوررئال و نمادین، لطیف و هراس‌انگیز در نوسان‌اند. آن‌چه که پدید می‌آید نه‌تنها ثبت سرکوب است، بلکه گواهی عمیقا انسانی و آشکار از تاب‌آوری، مقاومت و تپش همیشگی زندگی در زیر بار سنگین ملتی خاموش است.»

تصاویر شاکری فضایی از ناامنی و ابهام را به تصویر می‌کشند. این تصاویر زیست مردمانی را منعکس می‌کنند که پس از بازگشت طالبان به قدرت در ۱۵ اوت ۲۰۲۱، بار دیگر در حصار محدودیت‌ها و خشونت‌هایی گرفتار آمده‌اند که گمان می‌رفت به گذشته تعلق دارند. بازگشت طالبان، اگرچه برای بسیاری قابل پیش‌بینی بود، اما شتاب شگفت‌آورش، همگان را غافلگیر کرد. پیش از آن‌که نیروهای آمریکا و ناتو فرصت خروج کامل یابند، طالبان پا به کابل نهاد. هرج‌ومرجی بی‌سابقه حاکم شد؛ سفارت‌خانه‌ها شتابان به تخلیه‌ی پرسنل پرداختند و شهروندان افغان با چنگ‌و‌دندان می‌کوشیدند خود را به اندک پروازهای خروجی برسانند. در پی این وقایع، هاشم شاکری راهی افغانستان شد؛ زمانی که توجه رسانه‌های جهانی از این سرزمین رخت بربسته بود، او با دوربین خود به دل زیستی بازگشت که مردم ناگزیر از بازتعریف آن زیر سایه‌ی طالبان بودند. کشوری که امروز، تنها نقطه‌ای در جهان است که در آن، تحصیل برای دختران در مقاطع متوسطه و عالی ممنوع است؛ محرومیتی که بنابر گزارش یونسکو، بیش از یک‌ونیم میلیون دختر افغان را دربرمی‌گیرد. آثار شاکری نه ستایش‌گر لحظات باشکوه تاریخی‌اند و نه در پی ثبت صحنه‌های پرطمطراق. او با نگاهی ژرف، به ثبت واقعیتی می‌پردازد که در آن، انسان‌ها با سکوت و صبوری، زندگی را در میان گردوغبار تاریخ تکرارشونده ادامه می‌دهند؛ روایتی شاعرانه و انسانی از بازماندن، مقاومت و امیدی خاموش اما زنده در دل سرزمینی به سکوت واداشته‌شده.

تصویر کاور و اسلایدر:

• صفحه‌ی اینستاگرام PhMuseum@