یتونده اولاگباجو: «افق/ تو مرا نگه دار»

یتونده اولاگباجو (yétúndé ọlágbajú) هنرمند، استراتژیست و معلمی جوان اهل اوکلند است که به تاریخ سیاهان علاقه دارد. او آفریقایی‌ـآمریکایی‌ است و با فیلم، عکس، مجسمه و چیدمان تاریخ سیاه را روایت می‌کند. یتونده در کالج میلز در رشته‌ی هنر تحصیل کرده و جایزه‌ی بنیاد اِسوِین (Svane) را از آن خود کرده است. بااین‌همه آن‌چه او می‌بیند، خلق می‌کند و بیرون می‌ریزد، محدود به هنر نیست؛ یتونده به اتحادیه‌های کارگری سرک می‌کشد و خود اذعان می‌کند که بر آزادی رنگین‌پوستان متمرکز است. نمایش اخیر او در مرکز فرهنگی اس‌اُ‌اِم آرتس (SOMArts) تجربه‌ورزی‌ای پخته است. نمایش «افق/ تو مرا نگه دار» بازنویسی‌ای خودمانی است از ویدیو، چیدمان‌ و مجسمه‌هایی که نشان‌دهنده‌ی صمیمیت انسان سیاه و شیوه‌های روزمره‌ی اوست. روایت یتونده بین‌نسلی و فارغ از جغرافیاست و این دقیقاً همان صمیمیتی است که لازم است به تصویر کشیده شود. صمیمیتی ویژه‌ی نژادی که سال‌ها فرودست بوده و هست و حالا با روایت‌گری و بی‌نیاز از دیگری‌سازی تاریخ خود را باز پس می‌گیرد.

این رویداد همان‌اندازه که به تاریخی جمعی اشاره دارد، شخصی است. در سرتاسر نمایش دست‌نوشته‌هایی از والدین یتونده حاضر است و به‌نوعی قطعه‌های پازلی را پیوند می‌دهد که در فضای نمایش پراکنده شده است. پدر یتونده اهل ایلی‌ایفی (Ilé-Ifẹ̀)، شهری در نیجریه است؛ شهری که بسیاری از تاریخ‌دانان اذعان کرده‌اند که سرمنشاء حیات بشر و یکی از پایگاه‌های باستانی انسان بوده است. باور اهالی شهر این است که زنجیری طلایی از آسمان به زمین افتاده و همین امر باعث شده است تا انسان خلق شود. آثار یتونده حلقه‌های این زنجیر است، زنجیری که از هم گسیخته و سرتاسر زمین را فرا گرفته. همین است که تأکید هنرمند بر صمیمیت است؛ صمیمتی که حلقه‌های زنجیر را به‌هم می‌رساند. اس‌اُ‌اِم آرتس در توضیح نمایش نوشته که این رویداد یک یادآوری است؛ یادآوری این‌که اگرچه روزگار بارهاوبارها تلاش کرده تا پیوند سیاه را درهم شکند، اما سیاهان همیشه خود را در یکدیگر یافته‌اند. به نظر می‌رسد اصرار هنرمند بر فراملّی بودن نمایش از همین روست. چهره‌ی سیاهی دیگر در گوشه‌ای دیگر از جهانی که نمی‌شناسیم‌اش، به قطعه‌ی یتونده نقش بسته و دست‌خطی از والدین او به یادمان می‌آورد که صمیمیت و پیوند سیاه ناگسستنی است.

این نمایش از  تاریخ ۳۱ ژوئیه تا ۲۱ اوت ۲۰۲۲ در مرکز فرهنگی اس‌اُ‌اِم آرتس قابل‌دسترس خواهد بود.

منابع :

• www.somarts.org/event/horizon
• www.mutualart.com/Exhibition/Yetunde-Olagbaju--HORIZON-You-Hold-My-Sh/59C79A551D50FEF1

تصویر کاور و اسلایدر :

• www.somarts.org