چیدمان پنجره‌ی پرینتد متر: جِنی هولزر و باربارا کروگِر

پنجره‌ی فروشگاه‌های نشر پرینتد مَتِر، آینه‌ی مؤسسه بود. اولین نشر هنری جهان، ویترین فروشگاه‌ها را رو به عابران و رهگذران گشوده بود و چیزی را فریاد می‌زد که مؤسسان مجموعه، سال‌ها قبل فریاد زده بودند، انسان لازم است سیاسی باشد؛ تمرین مسئولیت‌پذیری اجتماعی و آرمانی جمعی را پیش گرفتن و چه‌چیزی همگانی‌تر و در دسترس‌تر از پنجره‌ها؟ لوسی لیپارد، یکی از بنیان‌گذاران پرینتد مَتِر در سال 2011 در مصاحبه‌ای گفته بود که، پنجره‌ها همان باری را به دوش می‌کشیدند که کتاب‌های هنرمندان. کتاب هنرمند قرار بود هنر را به مخاطبان متنوع‌تر و گسترده‌تری عرضه کند و هنر را از نمایشگاه و گالری‌های خصوصی بیرون بکشد و به عرصه‌ی عمومی برساند. چیدمان ویترین فروشگاه‌ها هم قرار بود همین هدف را محقَق کنند. به‌علاوه‌این‌که پیش‌تر، نقاشی «دختری در حال نامه‌‌ خواندن» وِرمیر یادمان داده که پنجره یعنی امید ِروزهای بهتر، یعنی افقی روشن‌تر را نوید دادن. 

دهه‌های هفتاد و هشتاد میلادی، اولین چیدمان پنجره‌ها با جنی هولزر و باربارا کروگر شروع شد. کروگر ِدهه‌ی هفتاد، سال‌ها قبل، نیمه‌شب، مخفیانه به خیابان‌ها رفته بود و هنرش را به دیوارهای شهر آویخته بود؛ چرا که خود و هنرش را در بستر شهر فهمیده بود. هولزر و کروگر انتخاب کرده‌ بودند که هنرشان را در فضاهایی به نمایش بگذارند که برای تبلیغات تجاری طراحی شده بود. هر دو، زبان شفاهی و بصری گرافیکِ تجاریِ تابلوهای تبلیغاتی را زبان اثر هنری‌شان می‌دیدند؛ خلاصه، گیرا و گل‌درشت، گاهی لازم است برای نقد به همان کلمه‌هایی پناه برد که از تو دزدیده‌اند.

پنجره‌های پرینتد مَتِر میزبان هنرمندان منتقدی بودند که مصرف‌گرایی سرمایه‌داری را در دل سرمایه‌داری نقد می‌کردند و نمایش پیوند پیچیده‌ی جنسیت و بازار را هدف گرفته بودند؛ آن هم نه در جمعی خصوصی و نه در فضا و رسانه‌ای که مخاطبی گزینشی و محدود دارد، بلکه در خیابان و از بستر پنجره‌هایی که آینده‌ای بهتر را نوید می‌دهند. کروگر و هولزر هم‌پیمان بنیان‌گذاران پرینتد مَتِر بودند، رسانه‌ای عمومی و البته جایگزین برای نقدِ انبوه تبلیغات و مصرف‌گرایی آفریده بودند و فریاد می‌زدند که باید سیاسی بود. باید دید که مصرف‌گرایی مسئله‌ای جنسیتی‌ است و من این پیام را با هنرم به خیابان می‌آورم. من این پیام را به کارمندهای عصبانی‌ای که از اتوبوس صبح جا مانده‌اند یا عابرانی که برای گردش عصر از خانه به خیابان آمده‌اند عرضه می‌کنم، با همان بیانی که سرمایه‌داری پیامش را به آن‌ها عرضه کرده است. 

از دو مجموعه‌ای که جنی هولزر و باربارا کروگر در ویترین فروشگاه‌های پرینتد مَتِر به نمایش گذاشته‌اند، دو عکس به یادگار مانده است که هر دو نماینده‌های قابل‌قبولی برای سبک هنری هنرمند به حساب می‌آیند. هنر کروگر و هولزر را چه‌طور می‌توان توضیح داد؟ اکسپرسیونیسم انتزاعی را احتمالاً همه‌ی ما می‌شناسیم؛ هنر کروگر و هولزر را می‌توان «اکسپرسیونیسم اقتباسی» در نظر گرفت. آن‌ها تصاویر را از رسانه‌های جمعی وام می‌گیرند و کلماتی را روی تصاویر می‌چسبانند؛ عصاره‌های بزرگ و جسورانه‌ از عبارات، پرسش‌ها، شعارها، انفجارهای مهیب اما کوتاهی که پیش چشم ما قاب گرفته می‌شوند، عباراتی که مجبورید چندبار نگاه‌شان کنید تا بفهمید به چه‌چیزی کنایه می‌زنند. کلمه‌های منزوی‌شده و بریده‌های شعارها و عبارت‌ها، خرده‌فرهنگ می‌شوند، در محاورات ریشه می‌کنند و کلیشه‌ای که در ذهن جاسازی شده را عقب می‌رانند؛ هنر کروگر و هولزر آمده که چیزی که رفته را باز پس‌گیرد.