کاوه گلستان

کاوه تقوی شیرازی مشهور به کاوه گلستان (۱۳۸۲-۱۳۴۹)، عکاس مستند، فوتوژورنالیست و از پیشگامان عکاسی خیابانی بود. آثار او دریچه‌ای تازه و جنجال‌برانگیز بر موضوعات فرهنگی و سیاسی جامعه گشوده و بیانگر وجهه‌ی حقیقی مسائل اجتماعی بوده است.

کاوه گلستان، فرزند ابراهیم گلستان و برادر لیلی گلستان، در آبادان به دنیا آمد و در تهران بزرگ شد. او در نوجوانی برای تحصیل به انگلستان رفت. در سال ۱۳۴۸ به ایران بازگشت و مدتی در شرکت‌های تبلیغاتی مشغول به کار شد. نخستین پروژه‌ی فوتوژورنالیستی و حرفه‌ای کاوه گلستان در سال ۱۳۵۱ و از سوی روزنامه‌ی کیهان صورت گرفت؛ این پروژه شامل تهیه‌ی عکس‌های خبری و گزارشات مطبوعاتی از درگیری‌های ایرلند شمالی بود. انتشار کتاب «قلمکار» در سال ۱۳۵۲ و کتاب «گلاب» توسط کاوه گلستان، که با حمایت کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان ایران انجام شد، از دیگر فعالیت‌های وی در این سال‌ها بوده است. کاوه گلستان در دهه‌ی پنجاه چند نمایش انفرادی از عکس‌های خود، از جمله مجموعه‌ی «دیو و دد» در گالری سیحون تهران برگزار کرد.

مجموعه عکس‌های «شهر نو» و سه‌گانه‌ی «روسپی»، «کارگر» و «مجنون» کاوه گلستان از شاخص‌ترین پروژه‌های مستند او بوده که در سال‌های ۱۳۵۴ تا ۱۳۵۶ خلق شده است. «شهر نو»، محله‌ای قدیمی در تهران بود که توسط دروازه‌هایی از باقی قسمت‌های شهر جدا شده و تنها مردان اجازه ورود به این محله و خروج از آن را داشتند؛ ساکنین این قلعه، زنان روسپی‌ای بودند که از سوی جامعه طرد شده و در شرایط نامناسبی زندگی می‌کردند. کاوه گلستان با نگاه متفاوت و از دریچه‌ی دوربینش، چشم‌اندازی حقیقی از وضعیت زندگی زنان این منطقه را به جهانیان عرضه کرده است.

در این سه‌گانه، روسپی نماد زن یا مادر، کارگر نماد مرد یا پدر و مجنون نماد فرزند در جامعه‌ محسوب می‌شوند. نخستین بار در سال ۱۳۵۶ تعدادی از عکس‌های مجموعه‌ی «روسپی‌ها» در سه مقاله با عنوان «قلعه از نگاهی دیگر» در روزنامه‌ی آیندگان منتشر شد. وی این عکس‌های جنجالی را در سال ۱۳۵۷ در دانشگاه تهران ارائه داد اما نمایش آن‌ها تنها پس از دو هفته ممنوع شد. این مجموعه سال‌ها بعد در دهه‌ی نود در مراکز بین‌المللی مهمی از جمله موزه هنرهای معاصر پاریس، موزه هنرهای قرن بیست‌ویک رم و موزه تیت لندن به نمایش درآمده است.

کاوه گلستان در خلال حوادث انقلاب ۱۳۵۷ و جنگ ایران و عراق به‌عنوان یکی از مهم‌ترین عکاسان مستندساز ایرانی، در خط مقدم جنگ حضور داشته و آثار بی‌نظیری خلق کرده است؛ او با نشریاتی چون تایم و تهران مصور همکاری می‌کرد و در سال ۱۳۵۹ موفق به کسب مدال طلای رابرت کاپا شد.

گلستان در این سال‌ها به همکاری با عکاسان دیگر در مجموعه‌ کتاب‌‌های «انقلاب نور» و انتشار کتاب «شورش» به‌همراه محمد صیاد پرداخت. هم‌چنین کتاب «غنچه‌ها در طوفان» توسط کاوه گلستان و همسرش، هنگامه گلستان درباره‌ی زندگی کودکان و نوجوانان در دوران انقلاب و جنگ منتشر شد.

در سال ۱۳۶۳ این هنرمند به‌همراه خانواده‌اش به لندن نقل مکان کرد و به همکاری با آژانس‌های بین‌المللی مهم از جمله آژانس عکس رفلکس برای پوشش اخبار جنگ و حوادث دیگر ایران را ادامه داد.

در سال ۱۳۷۰ مستند «ثبت حقیقت» با موضوع سرکوب‌های سیاسی و سانسور در ایران منتشر شد. این فیلم شامل مصاحبه‌هایی با چند روزنامه‌نگار، نویسنده و متفکر ایرانی در داخل و خارج کشور است.

کاوه گلستان در سال ۱۳۸۲ در جریان عکاسی از جنگ عراق بر اثر انفجار مین کشته شد. پس از مرگ وی، ارائه آثارش در موزه‌ها و نمایش‌های متعدد ادامه داشته است. هم‌چنین کتاب «بودن با دوربین‌ ـ کاوه گلستان: زندگی، آثار و مرگ» توسط نشریه حرفه هنرمند به چاپ رسید.