کشف پرتره‌ای پنهان زیر نقاشی خوان میرو

بنیاد خوان میرو (The Fundació Joan Miró) به‌تازگی بینشی بدیع و شگفت‌انگیز نسبت‌به آثار این هنرمند اسپانیایی‌ـ‌کاتالانی ارائه کرد. براساس بیانیه‌ی مطبوعاتی این بنیاد، ترکیب رمزآلود «پینتورا» (Pintura) بر لایه‌ای از پرتره‌‌ی مادر میرو قرار گرفته است. این اعلام درحالی صورت می‌گیرد که نزدیک‌به یک قرن از تکمیل اثر و پنجاه سال از زمانی می‌گذرد که بنیاد برای نخستین بار چهره‌ی زنی ناشناس را در زیر لایه‌های رنگ آبی تشخیص داد.
خوان میروـ‌هنرمند مدرن و چندرسانه‌ای که به‌واسطه‌ی سبک انتزاعی، رنگارنگ و بازی‌گونه‌اش شناخته می‌شودـ‌ بین سال‌های ۱۹۲۵ تا ۱۹۲۷، ترکیب رمزآلود و خاص خود را بر روی پرتره‌ای سنتی‌ از مادرش، دولورس فرا ای اورومی (Dolors Ferrà i Oromí)، نقاشی کرد. میرو بدون افشای این راز، اثر «پینتورا» را به دوست خود، خوان پراتس (Joan Prats)، هدیه داد؛ اثری که تا زمان درگذشت پراتس در سال ۱۹۷۰ در مالکیت او باقی ماند. بنیاد خوان میرو، مستقر در بارسلونا، مدت کوتاهی پس از آن تابلوی «پینتورا» را به مجموعه‌ی خود افزود. ازآن‌جا‌که نقاشی دچار آسیب‌های قابل‌توجهی شده بود، بنیاد در سال ۱۹۷۸ گزارشی در خصوص مرمت آن تهیه کرد که شامل تصویربرداری با پرتو ایکس نیز می‌شد. این گزارش نشان داد که احتمالا پرتره‌ای از زنی ناشناس زیر رنگ‌های روشن و اشکال پرپیچ‌وخم خاص میرو پنهان شده است، اما در آن زمان جزئیات بیش‌تری قابل تشخیص نبود.

درنهایت، الیزابت سرات ( Elisabet Serrat)، رئیس بخش حفاظت و مرمت بنیاد خوان میرو، روند شناسایی پرتره‌ی مرموز میرو را آغاز کرد. او و تیم همراهش، این‌بار، از فناوری‌های پیشرفته‌تری بهره گرفتند؛ از جمله عکاسی مادون قرمز، طیف‌سنجی پرتو ایکس و تصویربرداری فلورسانس. نقاشی «پینتورا» پرتره‌ای پنهان از زنی میانسال، آراسته و باوقار را آشکار ساخت. در زیر سه برآمدگی نسبتا برجسته از رنگ روی بوم، گوشواره‌ها و سنجاق‌سینه‌ی این زن پنهان شده بود؛ عناصری که عملا در معرض دید قرار داشتند، اما تا آن زمان تشخیص داده نشده بودند. در ادامه، سرات تلاش خود را برای شناسایی زن پوشیده‌شده در زیر لایه‌های رنگ آغاز کرد. او در استودیوی خوان میرو در جزیره‌ی مایورکا با یک «شگفتی‌ دل‌انگیز» مواجه شد؛ پرتره‌ای متعلق‌به سال ۱۹۰۷. این پرتره، همان زنی را به‌تصویر می‌کشید که زیر ضربات قلم‌موی آبی نقاشی «پینتورا» پنهان شده بود. این زن، مادر هنرمند، دولورس فرا ای اورومی بود؛ زنی که دوران کودکی و جوانی خود را در مایورکا سپری کرده بود.
نقاشی روی پرتره‌ها و مناظر پیشین، برای خوان میرو امری غیرمعمول نبود؛ چراکه سبک نقاشی و مواد مورد استفاده‌ی او به‌تدریج به‌شیوه‌ای نامتعارف و نوآورانه تبدیل شد.

این هنرمند روزی به‌طرزی جنجال‌برانگیز اعلام کرده بود:

«می‌خواهم نقاشی را ترور کنم! قصد دارم همه‌چیز را در نقاشی نابود کنم.» این غریزه حتی مجموعه‌آثار درحال تکامل خودش را نیز شامل می‌شد.

«پینتورا» ممکن است داستانی متفاوت و شخصی‌ را روایت کند. میرو زمانی‌که در سال ۱۹۲۷ این نقاشی را تکمیل کرد، به‌تازگی وارد عرصه‌ی هنر مدرن در پاریس شده بود؛ جایی‌که آثارش در سبک سورئالیسم با استقبال مثبت افرادی چون پابلو پیکاسو (Pablo Picasso) و الکساندر کالدر (Alexander Calder) مواجه گشت. در همین حین، والدین بورژوایی میرو سرانجام از دست‌یابی پسرشان به شغل ثابت در دنیای مالی ناامید شده بودند. شاید «پینتورا» نقدی خصوصی به پرتره‌نگاری سنتی و رد انتظارات قدیمی والدین باشد.

منبع:

• www.thecollector.com

تصویر کاور و اسلایدر:

• www.thecollector.com