بازگردان اثری از کاندینسکی به صاحبان قبلی آن توسط موزه‌ی استیدلیک

موزه‌ی استیدلیک آمستردام (Stedelijk) نقاشی از واسیلی کاندینسکی را که از سال 1940 در مجموعه‌ی آن نگهداری می‌شد، به وارثان یهودی این اثر بازگرداند. این نقاشی به یک زوج یهودی تعلق داشته که برای فرار از هلند پس از حمله‌ی نازی‌ها در جنگ جهانی دوم، مجبور شده بودند آن را بفروشند. در بیانیه‌ی شهرداری آمستردام آمده که با وارثان این زوج، یعنی رابرت لونستاین (Robert Lewenstein) و ایرما کلاین (Irma Klein)، «بر اساس احترام متقابل» به توافق رسیده و اختلاف مالکیتی را که سال‌ها پیش آغاز شده بود، حل‌وفصل کرده است. توریا ملیانی، معاون شهردار، در این بیانیه گفت: «ما به‌عنوان یک شهر، مسئولیت بزرگی در مواجهه با رنج و بی‌عدالتی وصف‌ناپذیری که بر جمعیت یهودیان در جنگ جهانی دوم تحمیل شد، داریم. تا جایی که بتوان هر چیزی را بازسازی کرد، ما به‌عنوان یک جامعه وظیفه‌ی اخلاقی داریم که مطابق آن عمل کنیم.»

موضوع بازگرداندن این اثر به بخشی از یک بحث گسترده‌تر در مورد این‌که مقامات هلندی چگونه باید درخواست‌های استرداد آثار را ارزیابی کنند، تبدیل شده بود. «نقاشی با خانه‌ها» در سال 1909 خلق شد. دیوید روئل (David Röell)، مدیر سابق موزه‌ی استیدلیک، این نقاشی را در یک حراجی در سال 1940 خریداری کرد و از همان‌سال در مجموعه‌ی دائمی موزه‌ نگهداری شد. 

کمیسیون استرداد هلند، که به ادعاهای مربوط به غارت نازی‌ها رسیدگی می‌کند، در سال 2018 بیان کرد که موزه‌ی استیدلیک می‌تواند این نقاشی را حفظ کند؛ چرا که منافع مؤسسات فرهنگی را بر منافع فردی ارجح می‌دانست. 

هیئت استرداد ضمن تأیید این‌که این نقاشی به لونستاین و کلاین تعلق داشته، بر جایگاه ویژه‌ی آن در موزه استیدلیک تأکید کرد و تصمیم بر حفظ اثر در موزه گرفت. این کمیته معتقد بود که صاحبان اثر پیش از حمله‌ی نازی‌ها دچار مشکل مالی بوده و تابلو را فروخته‌اند و این فروش به شرایط پیش‌آمده در اثر حمله‌ی نازی‌ها بی‌ارتباط است. 

پس از تأیید این تصمیم در دادگاه هلند، وزارت فرهنگ هلند آن را نقض کرد. در سال گذشته شهردار آمستردام و چندین مقام دیگر موافقت خود را برای بازگرداندن اثر اعلام کردند. آن‌ها معتقد بودند که مصائبی که به‌ویژه در طول جنگ جهانی دوم بر شهروندان یهودی تحمیل شده، بی‌سابقه بوده است و جامعه باید تعهد اخلاقی را برای جبران آن در پیش گیرد.

در تابستان گذشته فمکه هالسما (Femke Halsema)، شهردار، اعلام کرد که مذاکراتی را برای تحویل این نقاشی به ورّاث صاحبان سابق آن آغاز کرده است؛ اما تصمیم برای انجام این کار منوط به تأیید شورای شهر بود. آن‌ها اعلام کردند که آثار هنری‌ای را که در طول جنگ‌جهانی دوم به‌علت شرایط نابسامان مرتبط به رژیم نازی، از مالکیت خارج شده‌اند، به وارثان باز می‌گردانند. جیمز پالمر (James Palmer) از موندکس کورپوریشن (Mondex Corporation)، مطالبات استرداد و کمک به وراث اثر را در این مدت به عهده گرفته است.