سونیا بالاسانیان

سونیا بالاسانیان آمیریان (متولد ۱۳۲۱) هنرمند معاصر، فعالیت هنری خود را علاوه بر نقاشی انتزاعی، در مجموعه‌ای از آثار کلاژ، چیدمان و وید‌ئو آرت‌ با مضامین اجتماعی و سیاسی متاثر از تغییرات ناشی از انقلاب و جنگ در کشور ادامه داده است. نقاشی‌های انتزاعی سونیا بالاسانیان با تکرار ضربه‌قلم‌های کنترل‌شده و پالت‌های رنگی محدود، تصاویری ریتمیک در فضایی شاعرانه را به وجود می‌آورد.

سونیا بالاسانیان متولد شهر اراک و از ایرانیان ارمنی‌تبار است. او در سال ۱۳۴۶ به آمریکا مهاجرت کرد و به تحصیل در رشته نقاشی در آکادمی هنرهای زیبای پنسیلوانیا مشغول شد. پس از فارغ‌التحصیلی، دریافت چندین جایزه از جمله جایزه‌ی اروپایی «جی.هِنری شایدت» از این آکادمی و شرکت در برنامه مطالعاتی مستقل موزه ویتنی نیویورک به ایران بازگشت و به مدت چهار سال به تدریس نقاشی پرداخت.

نخستین نمایش انفرادی آثار این هنرمند در سال ۱۳۵۴ در گالری زروان تهران برگزار شد. آثار دهه پنجاه سونیا بالاسانیان سرآغازی بر زبان انتزاعی منحصربه‌فرد او در نقاشی‌ و تمرکز بر ایجاد ضرباهنگ بصری موسیقی‌وار از طریق فرم‌های تکرارشونده بود.

بالاسانیان در سال ۱۳۵۵ بار دیگر به آمریکا رفت تا تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد هنرهای زیبا در موسسه پرت بروکلین در نیویورک را ادامه دهد؛ او پس از پایان تحصیلاتش در آمریکا ماند.

نخستین مجموعه آثار بالاسانیان پس از وقوع انقلاب اسلامی، مجموعه کلاژ‌های «گروگان‌ها: یک دفترچه خاطرات» که مسیری متفاوت از آثار انتزاعی او داشت در سال ۱۳۵۹ در نیویورک به نمایش درآمد. مجموعه آثار «درحال تفکر» که در ۱۳۶۸ در گالری اکسیت آرت نیویورک به نمایش درآمد نیز بیانی متفاوت از آثار دیگر وی داشت؛ زبان اکسپرسیو هنرمند در نمایش فیگورهای این مجموعه، تصویری مشترک اما بی‌هویت از انسان معاصر را یادآور می‌شود.

همچنین مجموعه پرتره‌های سونیا بالاسانیان به عنوان آثاری پیشرو و اولین نمایش بین‌المللی از چهره زنان با حجاب خاورمیانه که در جریانات سیاسی و اجتماعی همواره مورد ظلم قرار می‌گیرند شناخته می‌شود. این آثار بعدها در کتابی با همین عنوان منتشر شدند.

از دیگر نمایش‌های انفرادی مجموعه آثار سونیا بالاسانیان می‌توان به «روزهای سیاه سیاه»، «آن روی دیگر» و «سایه خواهران من» اشاره کرد. این هنرمند علاوه بر برگزاری نمایش‌های انفرادی و شرکت در نمایش‌های گروهی متعدد در نقاط مختلف جهان از جمله آمریکا و ارمنستان، آثار خود را در آرت‌فر‌ها و چندین دوره از بی‌ینال ونیز نمایش داده و تعدادی از آنها در حراج‌های مهم بین‌المللی به فروش رفته‌اند.

پایه‌گذاری مرکز هنرهای تجربی ارمنستان از دیگر فعالیت‌های پررنگ سونیا بالاسانیان بوده است. این هنرمند طی چندین دهه کار هنری، علاوه بر نقاشی بارها به عنوان طراح صحنه، کیوریتور، ویدئو آرتیست و هنرمند چیدمان فعالیت داشته است. همچنین کتاب‌‌های شعر «شاید دلی مجنون بوده باشد»، «عرضه رویای احساسات به باران پرهیاهو»، و اثر «پرتره‌ها» که به عنوان یادبودی برای زنان قربانی سیاسی به چاپ رسید، کتب منتشر شده از سونیا بالاسانیان هستند.

نمایش انفرادی سونیا بالاسانیان با عنوان « تغییر نقطه‌ی جغرافیایی» در سال ۱۳۹۷ در گالری هما تهران برگزار شد. نمایش‌های گروهی «بیرون از سایه‌ها» مرکز هنرهای تجربی ارمنستان، «صدای گوش‌خراش» در کرام‌ول پلیس لندن و «منتخبی از آثار مدرن مجموعه‌ی لعل» در گالری اُ تهران تعدادی از نمایش‌های گروهی شامل آثار سونیا بالاسانیان در سالهای اخیر بوده‌اند.