شاهپور پویان

آثار شاهپور پویان (متولد ۱۳۵۸) نگاهی ویژه به موضوعات فرهنگی و تاریخی، فرم‌های موجود در معماری، نگارگری و لباس‌های سنتی ایرانی را ارائه می‌دهد. این هنرمند وقایع سیاسی و اجتماعی را در قالبی کاملا مدرن بازسازی کرده و سعی بر منعکس کردن عناصر و ساختارهای بصری مربوط به آن‌ها در آثار خود داشته است. 

شاهپور پویان متولد اصفهان است؛ تاکید او بر ارجاع به هنر و معماری سنتی ایران را می‌توان متأثر از فرهنگ غنی این شهر دانست. او در رشته نقاشی دانشگاه هنر تهران در مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد درس خواند و در سال ۱۳۸۶ از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شد. وی همچنین مدتی در موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران در حوزه فلسفه نئوافلاطونیسم مطالعاتی داشته و پس از پایان تحصیلات خود، به مدت دو سال در دانشگاه علم و فرهنگ تهران به تدریس تاریخ هنر و تاریخ معماری ایرانی پرداخته است. شاهپور پویان در اواخر دهه هشتاد برای ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی ارشد رشته مطالعات یکپارچه و فرم‌های جدید در موسسه‌ی پرات نیویورک به آمریکا رفت و در سال ۱۳۹۱ مدرک خود را دریافت کرد. وی هم‌اکنون در نیویورک زندگی و کار می‌کند. 

این هنرمند از دهه هشتاد با شرکت در نمایش‌های گروهی در داخل و خارج از ایران به تدریج به‌عنوان هنرمند شناخته شد. از شاخص‌ترین ارائه‌های گروهی شامل آثار وی در دهه‌های اخیر می‌توان به همکاری دونفره شاهپور پویان و رضا آرامش در زابلودویچ آرت پراجکتس لندن، نمایش «عاصی، شوخ، عارف، شاعر: ایرانیان معاصر» موزه‌ی هنرهای زیبا هیوستون و نمایش‌های متعدد دیگری در بسیاری از مراکز هنری مهم دنیا ازجمله موزه ایالتی لس‌آنجلس، مرکز هنری ابرانز نیویورک، موزه بریتانیا لندن و... اشاره کرد. 

شاهپور پویان آثار بسیاری در حوزه‌های مختلف ازجمله نقاشی، طراحی، مجسمه، چیدمان و... ارائه داده است. او در زمینه نقاشی تأثیر بسزایی از نگارگری ایرانی گرفته و تصاویری خلق می‌کند که از منظر تکنیک، ویژگی‌های بصری و چهارچوب کاری کاملا مشابه مینیاتورهای باستانی هستند که بار دیگر در دوره مدرن و حول محور تحولات اجتماعی زمانه بازگو شده‌اند. از سوی دیگر در زمینه آثار حجمی، این هنرمند به‌شدت متأثر از معماری گنبدها، مناره‌ها و بناهای تاریخی شرقی بوده و نمونه‌های کوچکی از آن‌ها را با تکنیک‌های متنوع عرضه کرده است. مجسمه‌های شاهپور پویان با این وجود که به‌نظر می‌رسد برگرفته از طراحی بناهای مربوط به جغرافیایی خاص هستند، اما کیفیتی نمادین و جهانی پیدا کرده و ارائه‌دهنده چشم‌اندازی ویژه به به فرهنگ‌های مختلف می‌باشند. 

مجموعه «موشک‌ها»، «برج‌ها» و «سُم‌ها» شاخص‌ترین آثار اولیه شاهپور پویان بوده‌اند. او در این مجموعه‌ها که شامل نقاشی‌، طراحی و آثار حجمی می‌شود، عناصری چون ادوات جنگی، لباس‌های تعزیه، سازه‌های سنتی و حیوانات را با نگاهی سمبولیک به‌عنوان دست‌مایه اصلی کار خود مورد استفاده قرار داده و مفاهیمی نمادین را مطرح کرده است. 

نخستین نمایش انفرادی شاهپور پویان با عنوان «پی‌تی‌اس‌دی» که در سال ۱۳۹۳ در گالری لاری شبیبی دبی برگزار شد شامل مجموعه‌ای از نقاشی‌ها در کنار چیدمانی از مجسمه‌های سرامیکی بود. پویان از طریق تکرار ایجاد تنوع در اشکال نمادین ساده که بر موضوعاتی از قبیل ایدئولوژی‌های سیاسی، معماری‌ها و سازه‌های فرهنگی باستانی و مدرن دلالت دارند، آثار خود را خلق می‌کند. 

از دیگر آثار شاخص شاهپور پویان می‌توان به پرفورمنس «نردبان یعقوب»، مجموعه نقاشی‌های «تاریخ با سرعت‌های مختلفی می‌گذرد» در گالری کاپرفیلد لندن، چیدمان «سازمان امنیت ملی»، مجموعه «جهانی/محلی» که مجموعه‌ای از آثار شش هنرمند ایرانی بوده است، مجموعه‌های «مکان من بی‌مکانی است»، «ما این سرزمین قابل‌توجه را مدیون خط افق هستیم»، «وقتی خوک‌ها پرواز می‌کنند» در بی‌ینال ینچوان، چیدمان «تجسم جسم سیاسی» در آرمری‌شو نیویورک، «خاطره روز دوشنبه از گنبد مقرنس»، «پس از بررسی دفترچه گزارش، پزشکان نتیجه می‌گیرند که با طاعون سروکار دارند» اشاره کرد. 

دو نمایش انفرادی «بلندای آسمان جای من است» و «گویا این سه شیطان هستند» که در سال ۱۴۰۰ به‌صورت همزمان در موزه‌ی دونت داننز و گالری ناتا اُبادیا برگزار شدند شامل مجموعه‌ای گسترده از آثار نگارگری، نقاشی، مجسمه‌های سرامیکی و چیدمان شاهپور پویان بوده است. نمایش «گویا این سه شیطان هستند» ارائه‌ای سمبولیک از روایت هنرمند درباره سه مرحله از زندگی انسان است که در سه طبقه نمایشگاه برپا شده است. 

حضور شاهپور پویان در آرت‌فر‌های بین‌المللی مهمی ازجمله مِن آرت‌فر پاریس، آرت دبی، آرت‌فر آسیا اکنون، آرت پاریس و آرت بازل، و همچنین حراج بین‌المللی ساتبیز در سال ۱۳۹۹ موجب شهرت هرچه بیشتر وی در سال‌های اخیر شده است. 

جدیدترین نمایش‌های انفرادی شاهپور پویان در سال ۱۴۰۱ با عنوان «۲۴۹کیلومتر در ۶۸متر» در گالری ناتالی ابادیا پاریس و «شهر به‌عنوان پالیمپسست» در گالری کوک لاتام لندن برگزار شد.