رکنی حائری زاده

رکن‌الدین حائری‌زاده، مشهور به رکنی حائری (متولد ۱۳۵۷) از هنر خود به‌عنوان ابزاری برای نقد جنبه‌های ریاکارانه و خشونت‌آمیز سیاست، فرهنگ اجتماعی و طبیعت انسان استفاده می‌کند. او با بیانی تلخ، گروتسک و طنزآمیز، آثاری مرتبط با تاریخ معاصر کشور خلق کرده و روایتگر تجربه‌های فردی و اجتماعی است.

رکنی حائری‌زاده در تهران متولد شد. او نخستین بار نقاشی را نزد احمد امین‌نظر، هنرمند معاصر آموخت و سپس به تحصیل در رشته‌‌ی نقاشی در دانشگاه تهران پرداخت. از اواخر دهه‌ی هفتاد و پس از شرکت در چند نمایش گروهی در گالری الهه‌ی تهران به‌عنوان هنرمند مطرح شد. از دیگر نمایش‌های برگزار شده در گالری‌های ایران که تاکنون میزبان آثار این هنرمند بوده‌اند می‌توان به نمایش گروهی «نفربه نفر» در گالری طراحان آزاد تهران و نمایش گروهی «باغ‌وحش» در گالری شیرین تهران اشاره کرد.

در سال ۱۳۷۹ نخستین نمایش انفرادی رسمی رکنی حائری‌زاده با عنوان «آبنبات» در برلین برپا شد و موجب شهرت جهانی وی گردید. این هنرمند تاکنون در بسیاری از مراکز هنری مهم جهان ازجمله گالری هنرهای زیبای کالیکون نیویورک، دِن فرای سنتر آو کانتمپورِری آرت کپنهاگ، موسسه‌ی هنرهای معاصر (ICA) بوستون، گالری B21 و گالری تِرد لاین دبی، گالری نومور گِری لندن و... آثار خود را ارائه داده است.

رکنی حائری‌زاده در سال ۱۳۸۲ برنده‌ی رتبه‌ی دوم در ششمین بی‌ینال نقاشی معاصر تهران بوده است. او هم‌چنین بعدها موفق به دریافت جایزه مَکبا بنیاد هان نِفکِنز بارسلونا شد. زبان انتقادی و جنجال‌برانگیز آثار رکنی حائری‌زاده که بیش از هرچیز متوجه‌ سیاست و فرهنگ حاکم بر جامعه ایران بوده است موجب شد که این هنرمند از اواخر دهه‌ی هشتاد به دلایل امنیتی به زندگی در خارج از کشور روی آورد؛ او از سال ۱۳۸۸ تاکنون به‌همراه برادرش رامین رکنی‌زاده در دبی زندگی و کار می‌کند.

رکن‌الدین و رامین حائری‌زاده در همکاری با حسام رحمانیان، از دیگر هنرمندان مطرح معاصر، پروژه‌های هنری مشترک بسیاری را پیش برده و در سال‌های اخیر طیف گسترده‌ای از آثار نقاشی، کلاژ، مجسمه و انیمیشن‌ را خلق کرده‌اند. آثار این سه هنرمند در بی‌ینال‌ها و موزه‌های بین‌المللی به نمایش درآمده است؛ نمایش سه‌نفره‌ی «بکرزایی» برادران حائری‌زاده و حسام رحمانیان که در سال ۱۴۰۰ در گالری NYUAD ابوظبی برگزار شد، از مهم‌ترین نمایش‌های سه‌نفره‌ی هنرمندان بوده است. به‌علاوه «سلطنت زمستان»، «من منتظر مو جوگندمی و مراقبت‌های دنیوی برای لطافت بخشیدن به دیدگاه‌هایم نخواهم ماند» و «آن‌هایی که عنکبوت‌ها را دوست دارند و اجازه میدهند که در موهایشان بخوابند» نیز ازجمله نمایش‌های رکنی و رامین حائری‌زاده به همراه حسام رحمانیان بوده است.

مجموعه آثار این سه هنرمند هم‌چنین در چند کتاب ازجمله کتاب «من را ببخش، جنگ‌های دور، که گل‌ها را به خانه آوردم» و کتاب «یا او مرده است یا ساعت من متوقف شده است» و «علیاحضرت؟» به چاپ رسیده است. مشارکت و حضور رامین و رکنی حائری‌زاده در فیلم «فی‌فی از خوشحالی زوزه می‌کشد» بهمن محصص در سال ۱۳۹۲ از دیگر فعالیت‌های پررنگ آن‌ها می‌باشد.

نقاشی‌های رکنی حائری‌زاده از نظر سبکی اکسپرسیونیستی است و در مواردی به فوویسم نزدیک می‌شود. عناصر در آثار او در مرزی میان فرم‌گرایی و انتزاع در حرکت هستند و فیگور انسان همواره نقش پررنگی در این تصاویر ایفا می‌کند. روایتگری جنبه‌های لذت‌طلبانه، خشن و نامتعارف انسانی در قالبی گروتسک و تئاترگونه را می‌توان شاخص‌ترین ویژگی و موضوع اصلی آثار رکنی حائری‌زاده دانست.

از مهم‌ترین آثار این هنرمند می‌توان به مجموعه‌ نقاشی‌های «رقص چاقو»، «عروسی مرسوم ایرانی»، «رزم»، «شمال» و «عزاداری مرسوم ایرانی» اشاره کرد که توسط گالری ساعتچی لندن خریداری شده است. او در آثار متأخر خود از نقاشی و کلاژ روی عکس و فیلم‌های جشن‌ها، شورش‌ها و راهپیمایی‌های سیاسی استفاده کرده و فضایی سوررئال خلق کرده است.

آثار این هنرمند تاکنون در نمایش‌های گروهی و انفرادی بسیاری در داخل و خارج از ایران ازجمله سی‌وهفتمین بی‌ینال ونیز، نهمین بی‌ینال لیورپول، سومین سه‌سالانه هنر معاصر آسیا پسیفیک، نمایش گروهی «عاصی، شوخ، عارف، شاعر: ایرانیان معاصر» موزه‌ی آسیا سوسایتی نیویورک، نمایش گروهی «اما طوفانی از بهشت می آید: هنر معاصر خاورمیانه و شمال آفریقا» موزه‌ی گوگنهایم نیویورک و بسیاری دیگر ارائه شده است.

نمایش «سلطنت زمستان»، «من منتظر مو جوگندمی و مراقبت‌های دنیوی برای لطافت بخشیدن به دیدگاه‌هایم نخواهم ماند» و «آن‌‌هایی که عنکبوت‌ها را دوست دارند و اجازه می‌دهند که در موهایشان بخوابند» عنوان آخرین نمایش‌های انفرادی رکنی حائری‌زاده بوده است. 

در سال‌های اخیر بسیاری از آرت‌فرهای جهانی ازجمله آرت‌فر آرت‌دبی، آرت‌فر آرت ژنو، آرت‌فر ابوظبی آرت، آرت‌فر آرتیسیما و هم‌چنین حراجی‌های بین‌المللی چون حراج ساتبیز لندن، حراج کریستیز لندن، حراج کریستیز دبی، حراج تویتی-دوفوآکشن و حراج تهران میزبان آثار این هنرمند بوده‌اند.