«چکش جادوگران»: نگاهی به نمایش سینا برومندی در گالری اُ

«چکش جادوگران» عنوان تازه‌ترین‌ نمایش سینا برومندی به میزبانی گالری اُ است که از تاریخ ۶ تا ۱۴ خردادماه سال ۱۴۰۱ برگزار شده است. سینا برومندی (متولد ۱۳۵۹) پیش‌تر نمایش‌های گروهی و انفرادی دیگری را در داخل و خارج از ایران تجربه کرده و‌ «چکش جادوگران» چهارمین تجربه‌ی نمایش انفرادی وی در گالری اُ به‌شمار می‌آید. وی در سال‌های اخیر به‌‌دنبال ثبت تصویری شخصی، دست به استفاده از دوربین پین‌هول و ایجاد تغییر در آن زده است. آثار وی از معدود تجربه‌های منسجم استفاده از دوربین پین‌هول در ایران است که طی چندین‌سال مورد استفاده قرار گرفته است. این موضوع توجه به رسانه‌ی عکاسی و ابزار خلق تصویر را در کار او دوچندان می‌کند.

«چکش جادوگران» در ‌ادامه‌ی تجربه‌های پیشین برومندی است، فضایی نزدیک به آثار گذشته‌ی وی دارد و قطعات متعددی را شامل می‌شود. «چکش جادوگران» به‌ عنوانِ کتابی در سده‌ی پانزدهم میلادی نیز اشاره دارد. کتاب یادشده رساله‌ای در نفرت از جادو و جادوگری است که به‌دست هنریش کرمر و یاکوب شرینگر، مفتشان عقاید وابسته به کلیسای کاتولیک، نوشته شد و برای نخستین‌بار در آلمان به‌چاپ رسید. کتاب کوششی است در جهت رد سیستماتیک استدلال‌هایی که ادعا می‌کنند جادوگری وجود خارجی ندارد؛ هم‌چنین کسانی که تلاش می‌کنند در مورد واقعیت جادوگری شک ایجاد نمایند را زیر سؤال می‌برد. مطابق رویکرد این کتاب جادوگران بیش‌تر زن هستند و نه مرد.

در اولین مواجهه با نمایش «چکش جادوگران»، چیدمان آن جلب‌توجه می‌کند. آثار در اندازه‌های متفاوت، از بسیار کوچک تا متوسط، بر دیوار‌های گالری نصب شده‌اند. هم‌چنین چندین اثر که از گوشه و قاب به دیوار متصل هستند و به‌گونه‌ای از دیوار بیرون زده‌اند، خود را نشان می‌دهند.

چیدمان آثار بسیار کوچکی که هدفی واحد را دنبال می‌کنند،‌ کنار هم و بر کنجی از گالری انجام شده است. این آثار به‌صورت نامنظم کنار هم قرار گرفته‌اند و شامل قطعات کوچک بسیاری‌اند که در یک نگاه کلی یک قطعه‌ی واحد را می‌سازند. همان‌گونه که ذکر شد، فضای بصری آثار به مجموعه‌های قبلی هنرمند نزدیک است. این‌بار برومندی با استفاده از دو ‌روش عکاسی مستقیم و عکاسی غیرمستقیم، به ثبت تصاویر موردنظر خود پرداخته است. وی با استفاده از دوربینی شخصی‌سازی‌شده، تصاویر را روی سطح حساس عکاسی با نوردهی بلند‌مدتِ چندثانیه‌ای ثبت کرده است.

از طرفی در روش مستقیم و ‌مرسوم با‌ دوربین آنالوگ به ثبت تصاویری تصادفی دست زده است. آثار شکل‌گرفته در «چکش جادوگران» از ادغام و کنارهم‌قرارگیری این‌ دو روش شکل گرفته‌اند. نتیجه‌ تصاویری است که از حیث بصری کنتراست‌های خاکستری با درجات مختلف را شامل می‌شوند و در آن‌ها رد محوی از آن‌چه عکاسی شده، به‌جای مانده است.

هم‌چنین تصاویر به‌شدت دانه‌دانه (گرِینی) هستند و هنرمند از این امکان عکاسی آنالوگ بهره جسته است. بیش‌تر که در آن‌ها خیره شویم، عناصری ملموس نیز از میان فضای انتزاعی شکل‌گرفته با استفاده از محوشدگی و سایه‌ها دیده می‌شوند.

آثار کوچک مجموعه که از آن‌ها یاد شد، به‌صورتی مشخص ارائه‌ی فضای شهری توسط عکاس را حکایت می‌کنند. در آن‌ها قطعات بدن به‌صورت تکه‌تکه در میان لباس‌ها به الگویی تکرارشونده تبدیل شده‌اند. از لباس‌ها می‌توان فهمید بیش‌تر شهروندان تصویرشده زن‌ هستند. هم‌چنین سایه‌ی عکاس نیز به ابژه‌ی موردتوجه هنرمند تبدیل شده است و در چند قطعه آن را می‌بینیم.

در میان آثار سیاه‌و‌سفید، چند قطعه‌ کنار هم قرار گرفته‌اند که رنگ سرخ آن‌ها باعث جدایی‌شان از دیگر آثار شده است. این طیف از آثار نشان‌دهنده‌ی تصاویری انتزاعی هستند که به ابرها می‌مانند. در کنار آثار و چیدمان‌شان شاهد قطعه‌ای از کتاب چکش جادوگران نیز هستیم که تصویری از جهانی در حال انحطاط را نشان می‌دهد و سزای کردار جادوگران را گوشزد می‌کند. 

«چکش جادوگران» فضای مخوف و تاریکی را به نمایش می‌گذارد و فضای شکل‌گرفته در مجموعه را با سؤالی نزد عکاس تشریح می‌کند: «اگر عکاسی اواخر قرون‌وسطی اختراع شده بود، چه چیزی را ثبت می‌کرد؟» سؤالی که به بستر خلق تصاویر با توجه به عناصر شهری در‌ کنار فضای شخصی عکاس تبدیل شده است. عدم ساخت تصویری شفاف و‌ واضح به ویژگی اصلی مجموعه تبدیل شده است.

سینا برومندی خلاف تلاش برای هرچه واضح‌تر نشان دادن تصویر گام بر‌می‌دارد. او با استفاده از ابزار‌های موردنظر و شخصی‌سازی‌شده، این مسئله را در جنس تصاویر دریافتی شدت می‌بخشد و در خلال عدم‌وضوح، خفقان شکل‌گرفته درون مجموعه را در پرتو تصاویر عریان می‌سازد.

«چکش جادوگران» به مصاف وضعیت رفته است، در میانه‌ی تاریکی و خفقان نفس می‌کشد و بقایای آن را تصویر می‌کند؛ تصویری تاریک از آن‌چه پیش ‌روی هنرمند قرار گرفته است، تجربه‌ای طعنه‌زننده و تلخ که از میان متنی تاریخی ارائه‌ای مبتنی بر تجربه‌ی امروزی دارد.

تصویر کاور و اسلایدر:

• darz.art