نگاهی به نمایش پریسا داودی

پروژ‌ه‌های 009821 در مهر و آبان 1400 میزبان نمایشی با عنوان «زیر و رو» از پریسا داودی است. «زیر و رو» مجموعه‌ای از عکس‌ها و نسخه‌‌های بازتولیدشده‌‌ی آن‌هاست که داودی از مکان فعلی پارک رازی عکاسی کرده است. همچنین در این نمایش از کتاب این مجموعه که شامل عکس‌ها و مقالاتی پیرامون آن‌هاست رونمایی شده است. عکس‌های مجموعه‌ی «زیر و رو» توسط دوربین‌های چاپ فوری و در قطع کوچک عکاسی شده‌اند. آن‌ها در چیدمان‌های تکی و چهارتایی‌های در کنار یکدیگر درون قابی واحد قرار‌ گرفته‌اند.

داودی در‌ این مجموعه از مکان فعلی پارک رازی که در گذشته بر ویرانه‌های «شهر نو» ساخته شده، عکاسی کرده است. عکس‌های این مجموعه شامل محیط‌ها و اشیایی از داخل و اطراف پارک رازی، مانند چرخ‌وفلکی رهاشده، درختان، زمین، حروف دیوارنگاره‌ها به‌صورت مجزا و... است که با کمک نور فلش به‌حالتی بسیار سرد و بی‌روح ثبت شده‌اند. شاید در بین مکان‌های ثبت‌شده، شهربازی متروک پارک رازی بیش‌از همه خودنمایی کند.

مجموعه‌ی «زیر و رو» به مطالعه‌ در باب ماهیت مکان می‌پردازد و‌ کندوکاوی را درباره‌ی برخورد قهری و جبری نگاه قدرت با مکان و همچنین حذف ماهیت آن که در طول تاریخ شکل گرفته، آغاز می‌کند. این مجموعه نگاهی‌ است به تغییر کاربری یک مکان در دوره‌های متفاوت. تحولات فکری و عقیدتی در زمان‌های مختلف، گاه در تعارض با آنچه در یک‌ مکان جاری‌ است قرار می‌گیرد و به حذف، پوشاندن و هر نحوی از تغییر آن مکان دست می‌زند. «زیر و رو» همین مسئله را دنبال کرده و‌ مورد بحث قرار می‌دهد. 

اما با تغییر رویکرد و ماهیت یک مکان، آنچه که پیشتر بوده است به‌صورت مطلق حذف و ویران نمی‌شود. بقایا همچنان از دل ویرانی‌ها و روکش‌هایی که بر آن مکان کشیده شده است خود را نشان می‌دهند و فضایی تازه را حاکم می‌کنند. پارک رازی در این‌جا به‌خودی‌خود، مکانی منفرد از آنچه پیشتر بوده نیست. شکاف‌ها و روزنه‌ها همه‌جا هستند، از بین نمی‌روند و خود را به چشم‌ها و‌ نگاه‌های حساس نشان می‌دهند. مجموعه‌ی «زیر و رو» رد آن‌ها را از میان شکاف‌ها و ترک‌ها می‌گیرد و دنبال می‌کند. کشف مسیر بقایا ثابت و مستقیم نیست؛ آن‌ها در‌ میان حروف، سازه‌ها، اصوات و تمام آن چیزی که به‌صورت مرسوم قابل مشاهده باشد، پنهان شده‌اند. «زیر و‌ رو» با پیدا کردن سرنخ‌های خود، گامی را در جهت برملا ساختن و نمایش آن‌ها بر‌می‌دارد. عکاس در اینجا با مسلح شدن به دوربین‌های چاپ فوری، سرنخ‌های پیداکرده را به‌سرعت روی کاغذ می‌آورد.

سردی و بی‌روحی و فاصله‌ی عکاس با ابژه‌های عکاسی‌شده، این مجموعه‌ را به رویکردِ عکاسیِ جریانِ «دِدپَن فوتوگرافی» نزدیک می‌کند. با این‌کار آنچه با عنوان پارک رازی در این مجموعه ثبت شده به مکانی نامعلوم و بی‌زمان تغییر ماهیت می‌دهد و فضایی پس‌زده‌شده، خالی و‌ متروک را می‌سازد؛ به‌گونه‌ای که انگار بقایا از پس ویرانی سر بیرون می‌کشند و مکان فعلی را از آنچه هست خالی می‌کنند. عکاس با انتخاب دوربین‌های چاپ فوری فرایند یادشده را تسریع می‌بخشد. دوربین‌های چاپ فوری از ثبت جزئیات ناتوانند و همچنین از شدت و وضوح رنگ‌ها می‌کاهند. از طرفی مرسوم است که در بسیاری از شرایط نوری از فلش دوربین برای ثبت بهتر تصاویر و‌ جلوگیری از تاریکی بیش‌از اندازه عکس‌ها نیز استفاده شود. تمامی این موارد به‌کمک‌هم آمده‌اند و در ساخت فضایی سرد که بی‌مکان و زمان به نظر می‌رسد سهیم هستند.

 در پایان مجموعه‌ی‌ «زیر و‌ رو» را می‌توان مطالعه‌ای ناتمام در باب تغییر ماهیت مکان با توجه به نگاه قدرت در‌ نظر گرفت که علاوه‌بر مکانی که هنرمند برای عکاسی انتخاب کرده است، حدود خود را گسترش می‌دهد و به مکان‌هایی در نقاط دیگر نیز ورود کرده و کنکاش خود را ادامه می‌دهد.