«نهفته‌گی»: نگاهی به نمایش مهشید روشن‌تبار در گالری باوان

نمایش انفرادی مهشید روشن‌تبار با عنوان «نهفته‌گی» از تاریخ ۱۶ اردیبهشت تا ۲ خرداد ۱۴۰۱ در گالری باوان برگزار شد. روشن‌تبار متولد سال ۱۳۶۳ در تهران و فارغ‌التحصیل کارشناسی هنر از دانشگاه میرعماد قزوین است. آثار ارائه‌شده در نمایش «نهفته‌گی»، که اولین تجربه‌ی نمایش انفرادی هنرمند به‌شمار می‌آید، شامل حجم‌های سرامیکی و نقاشی‌هایی با تکنیک رنگ‌ ماشین روی بوم است. 

این آثار را می‌توان به چند زیرمجموعه‌ی مجزا با عناوین مشخص تقسیم‌بندی کرد؛ آثاری با عناوینی چون «بلوغ ذهنی»، «خوشحالی»، «عنصر زمان» و «آن‌ها جهتی را نشان نمی‌دهند» زیر‌مجموعه‌های مجموعه‌ی اصلی‌اند و در کنار یکدیگر معنایی چون نهفتگی را به‌ ذهن متبادر می‌کنند.

حجم‌های سرامیکی و گوی‌مانند، جعبه‌های سیاه حامل عناصر ریز و درشت کروی، توپر، توخالی و شیشه‌ای با ابعاد مختلف روی میز و پایه‌هایی در فضای گالری باوان چیده شده‌اند. نقاشی‌ها نیز که از لحاظ فرمی قرابت بسیار با حجم‌ها دارند، با رنگ‌های خاکستری و بن‌مایه‌های صورتی و سیاه در کنار حجم‌های سرامیکی با تأکیدهای رنگی مشابه روی دیوار نصب شده‌اند. 

نمایش روشن‌تبار هم‌چنین شامل دو چیدمان در ابعاد بزرگ است که نحوه‌ی قرارگیری‌شان در گالری، فضای خاص خود را تعریف کرده و تکمیل‌کننده‌ی نگاه هنرمند در انتقال معنا و مفهوم نهفتگی است.

فرمی خیالی مانند منبع تغذیه با رشته‌های سیاه منشعب‌شده از آن فضای گالری را احاطه کرده و از دیوارهای آن بیرون زده است. این چیدمان با قابلیت‌های ذکرشده و انشعاباتی که در سرتاسر گالری دیده می‌شود، به پویا و زنده بودن اثر تأکید دارد و قابلیت تکثیر و حرکت را در آن نمایان می‌کند.

چیدمانی دیگر با عنوان «تخت خیالی» که فضای طبقه‌ی پایین گالری به آن اختصاص داده شده، متشکل از یک کاناپه و چراغ بالای سر آن است. این شیء با تعداد زیادی گوی سرامیکی به فرمی بازنمایانه از کاناپه و چراغ اشاره دارد؛ سرنخ‌های خیال‌انگیز بودن در این اثر را می‌توان در اجزای شکننده‌ی صورتی‌رنگش جست‌وجو کرد. هم‌چنین آن‌چه که از تخت در ذهن مخاطب شکل می‌گیرد، با سفتی و سختی «تخت خیالی» روشن‌تبار در تضاد است و به خیالی بودن آن نیز می‌افزاید. ازآن‌گذشته این چیدمان از خصوصیات فانتزی و خیالی بارز در آثار دیگرِ مجموعه‌ی «نهفته‌گی» دوری جسته و کارماده و قابلیت‌های آن است که خصوصیتی خیالی به آن بخشیده است.

کار با دست، قالب‌گیری، رنگ‌آمیزی، پخت و سرهم‌سازی نهایی، مراحل مختلف ساخت این آثار را شکل می‌دهد. چیدمان حجم‌های کروی‌شکل در ابعاد بزرگ و کوچک، با تکرار و قرارگیری آن‌ها در حجم‌های اصلی به‌شکل گوی‌های توخالی و مکعب‌مستطیلی صورت گرفته است. خصوصیات درونی و بیرونی این حجم‌ها آن‌ها را به موجوداتی ناشناخته بدل کرده است. گویی این آثار به‌قصد نمایش غشای درونی سلول یا مولکول و نمایاندن درون و بیرون شیء یا عنصری طبیعی ساخته شده‌اند. 

گوی‌های سیاه با دهان‌هایی باز و اجزای درونی قابل‌رؤیت، علاوه‌بر ارائه‌ی جلوه‌ی سوررئال از یک شیء، به نمایش حالتی از اتم یا مولکول در زیر میکروسکوپ شباهت دارند. شفافیت و وضوح ایجادشده توسط هنرمند در ساخت، پرداخت و صیقلی بودن آن‌ها نیز مخاطب کنجکاو را به لمس انحنا و بدنه‌ی حجم‌های صورتی‌رنگ ترغیب می‌کند. به‌عبارت‌دیگر روشن‌تبار آن‌چه نهفته مانده را با نمایش هم‌زمان درون و بیرون یک شیء به ساده‌ترین حالت، امکان‌پذیر کرده و مفهوم نهفتگی و آشکارگی را توام با هم در این آثار گنجانده است.  

تصاویر خلق‌شده در نقاشی‌های روشن تبار را می‌توان در راستای آثاری سه‌بعدی با عنوان «آ‌ن‌ها جهتی ندارند» دانست. با این تفاوت که تخت و انتزاعی بودن فرم‌ها در این تصاویر، گویی در جهت نمایش اشیایی غیرکاربردی و به‌دنبال توصیفی انتزاعی از احساسات مختلف صورت گرفته است.

نقاشی‌هایی که با به‌کارگیری رنگ‌ ماشین شکل می‌گیرند، به‌دلیل ویژگی‌های این فرآیند، خلق سریع‌تری را می‌طلبند و به‌همین‌میزان امکان اصلاح را نیز از هنرمند سلب می‌کنند. به‌عبارتی‌دیگر تکرار، فرآیند ساخت، تنوع اندازه‌ها و ابعاد در حجم‌های سرامیکی ارائه‌شده در نمایش «نهفته‌گی»، قابلیت ترمیم و تعمیر آثار شکننده‌ی سرامیکی را بالا برده و هم‌چنین مراحل حمل آن‌ها از کارگاه تا گالری را هموار ساخته است. بنابر ویژگی‌های یادشده در این آثار می‌توان به اهمیت کل و جزء، اجزای سازنده، کارکرد نظم و تکرار و تشابه در عناصر و اجزای جهان اشاره کرد.

مهشید روشن‌تبار با وجود نظم حاکم در اجزای آثارش به کل و عناصری واحد رسیده‌ و بدین‌طریق با استمرار طولانی‌مدت، از شیوه‌ی سنتی ساخت حجم‌ها به آثاری سه‌بعدی و معاصر دست پیدا کرده است.

تصویر کاور و اسلایدر: 

• bavangallery.com