«فقط برای چشمان شما»

نمایشی از آثار کیمن مه‌آبادی با عنوان «فقط برای چشمان شما» از چهاردهم آبان‌ماه تا یازدهم آذرماه 1400 در گالری باوان برقرار بود.

«فقط برای چشمان شما» از سلطه‌ی رسانه و احاطه شدن انسان توسط تصاویر سخن می‌گوید؛ تصاویری که به‌دشواری می‌توان آن‌ها فیلتر کرد و اساساً با پراکندگی به ما هجوم می‌آورند. این پراکندگی در اندازه و چیدمان آثار کیمن هم قابل‌مشاهده است و قرار گرفتن مخاطب در محیطی مملو از تصویر، منجر به برداشتی عمیق‌تر از محتوای آثار می‌شود.

این انبوه تصاویر متأثر از مواجهه‌ی هرروزه‌ی ما با رسانه‌های اجتماعی، فیلم و از این‌دست منابع تصویری در فرهنگ عامه است.

کیمن برای اجرای آثارش به کار روی کاغذ با مرکب و رنگ‌های با پایه‌ی آب رو آورده است که با توجه به در دسترس بودن کاغذ و سرعت عمل در استفاده از مرکب، این انتخاب نیز با ایده‌ی محوری نمایش هم‌راستاست. در جهان امروز برخورد عموم انسان‌ها با تصاویر گذرا، کوتاه‌مدت و سریع است و نزدیک‌ترین ابزار برای بیان یا بازنمایی این وضعیت مرکب روی کاغذ است.

این مجموعه از سه بخش تشکیل شده است؛ بخش نخست که عمده‌ی نمایش را تشکیل می‌دهد، تصاویر گوناگونی از رویداد‌های اجتماعی و فیلم‌هاست که پیش‌تر صحبت آن رفت.

بخش دوم مجموعه طراحی‌هایی است با نام «میمونی که می‌دانست چگونه منتظر فرگشت بماند». کیمن در این طراحی‌ها با چاشنی طنز گیبون‌هایی را به‌تصویر کشیده است که منفعل و منتظرند و مشغول گذراندن زمان‌! سوژه‌ی این طراحی‌ها به‌اندازه‌ی مخاطبان‌شان در کار تماشا هستند و این وضعیتِ همه‌تماشاگری، این مجموعه طراحی‌ها را به‌نوعی سؤال‌برانگیز کرده است. پیدا نیست که بازیگر اصلی هنرمند است، بیننده‌ی طراحی‌هاست یا میمون‌ها! معمولاً میان انسان و خانواده‌ی میمون‌ها رابطه‌ای مرموز و نزدیک برقرار است که شاید این رمزوراز به‌جهت فرض تکاملی باشد. با این شرح مه‌آبادی در طراحی از میمون‌ها، هم‌زمان که به گذشته‌های بسیار دور ما اشاره می‌کند، کنایه‌هایی را هم به زیست امروزمان می‌زند.

بخش سوم این نمایش دیوار عظیمی‌ست که بر آن طراحی‌های بزرگی از شعله‌های آتش نصب شده است. این بخش با عنوان «سوخت!» شعله‌های زبانه‌کشی را در اندازه‌های گوناگون نمایش می‌دهد. تکه‌آتش‌های کم‌جانی که ظاهری سوزان و گداخته دارند اما ناکارآمد و سرد‌ند. نه سردی که ابراهیم از آن عبور کند، بلکه حتی نوری ندارند تا ظلمات اطراف‌شان را اندکی روشن کنند. طراحی‌های «سوخت!» کارکردی شبیه اخبار دارند، شلوغ و پرهیجان به‌نظر می‌آیند اما حرارتی ندارند و در عین روشنی ذاتاً خاموش‌اند.

در خوانشی دیگر، همان‌طور که در شرق دور می‌گویند، اثر سوختن هرگز پاک نمی‌شود؛ این‌جا می‌توان تعبیر کرد که آتش برافروخته در طراحی‌های «سوخت!» یا در حال سوزاندن هجوم تصاویر است یا تصویری از سوختن انسان در این میانه را نشان‌مان می‌دهد و البته که اثر این سوختن از بین نخواهد رفت.
نقطه‌ی اشتراک عمده‌ی آثار کیمن مه‌آبادی در این نمایش انفعال سوژه‌هایش است. سوژه‌هایی که حتی اگر کاری می‌کنند از سر هیجان و وظیفه‌ است تا انتخاب و تعقل. این همه‌ی چیزی‌ست که در فرهنگ تصویری جهان امروز ما را در بر گرفته است. هویت حداقلی به‌علاوه‌ی هیجانات حداکثری. اندیشه‌ورزی فروکاسته می‌شود و موضوعات سریع‌الهضم رو به‌فزونی گذاشته‌اند. نیش نقادانه‌ی مه‌آبادی به این وضعیت با نوعی ملاحت و زیرکی همراه است. او گه‌گاه با اشاره‌های نوشتاری در اثر به مخاطب خط می‌دهد؛ اما آن‌قدر این اشاره کوتاه است که در همان هنگام هم خود را کنار می‌کشد تا تجربه‌ی فردی مخاطب مقابل اثر خدشه‌دار نشود و همه‌چیز بین بیننده و اثر رقم بخورد.

با وجود این‌که نمایش کیمن مه‌آبادی به سه بخش تقسیم شده است و آثار از تنوع زیادی در قطع و سوژه برخوردارند، اما زیر ایده‌ی کلی‌شان بسیار یکپارچه و همگن دیده می‌شوند و این کنترل توازن با استفاده از ایده و اجرا از نکات قابل‌توجه این نمایش است.
کیمن موضوعاتی در گستره‌ی سیاسی، اجتماعی و فرهنگی را گاه با طنازی و گاه جدی به‌تصویر کشیده است. به‌نظر می‌رسد او بر ایده‌ی گذرا بودن تصاویر در جهان امروز پافشاری می‌کند، اما در واقع هنرمند پیامی برای انتقال دارد که جز با حوصله کردن و مداقه در «فقط برای چشمان شما» راهی برای دریافت آن نداریم و آن‌گاه این مجموعه دیگر فقط برای چشمان‌مان نیست!

تصویر کاور و اسلایدر:

• bavangallery.com