نگاهی به نمایش «پنکه‌ی مرگ» طلا مدنی در گالری کِی‌اِم21

نمایشی از آثار طلا مدنی از تاریخ 24 اردیبهشت تا 30 مرداد 1401 در گالری کِی‌اِم21 در حال برگزاری است. این رویداد که یاسمین جرام (Yasmijn Jarram) سرپرستی آن را به‌عهده دارد، اولین نمایش بزرگ انفرادی طلا مدنی در هلند است و در این نقاشی‌ها و انیمیشن‌های ویدیویی، چهره‌ی زنان، نوزادانی در رحم مادر، پنکه‌های سقفی و سایه‌هایی در انتظار رخدادی شوم را در فضایی گروتسک‌وار ارائه داده است. طلا مدنی، هنرمند متولد تهران و ساکن لس‌آنجلس، اعتقادات خود درباره‌ی مسائل سیاسی و اجتماعی را با بهره‌گیری از شخصیت‌هایی بدون هویت با بدن‌های وارفته‌ و سرگردان در موقعیت‌هایی کمیک اما ناخوشایند به تصویر می‌کشد. او در نقاشی‌های طنز انتقادی خود مضامینی را به نمایش می‌گذارد که تضادهای فرهنگی هم‌چون زن و مرد، غربی و غیرغربی و خلقت و تخریب را تداعی می‌کنند. 

اغلب عناصر به‌کاررفته در آثار این نمایش را مردان و نوزادان و مادران سرگردان، سایه‌هایی در انتظار حدوث اتفاقی شوم و پنکه‌هایی تهدیدگر شکل می‌دهند. هنگام تماشای آثار پیش‌ِ رو، احساس خطر و امکان وقوع رخدادی ناگهانی و قریب‌الوقوع به ذهن متبادر می‌شود. یک تابلوی عظیم با رنگ‌های پاستلی، تصویرگر کودکی غول‌پیکر در فضای رحم مادر با سلاحی آماده‌ی شلیک است و وجود چندین سوراخ، هم‌چون دریچه‌ای برای عبور نور، از شلیک چند گلوله بر دیواره‌ی رحم حکایت دارد. در نقاشی دیگری نوزادی پشت به مخاطب به‌حالت تواضع بر زانوی خود نشسته است و دریچه‌ی گشوده در فضای رحم، که در مقابل وی قرار دارد، ارتباط او با موجودی در لباس فضایی را نمایان می‌سازد؛ ارتباطی که گویی خبر از نوعی تبانیِ پنهانی میان جهان‌های متفاوتِ درون و برون می‌دهد.

در چند تابلو، تیغه‌های تیز پنکه‌ی سقفی در شکل و رنگ‌های مختلف، چون چاقویی کشنده بر فراز سر، خطرات اغلب نادیده و پنهان جهان ما را برجسته می‌کنند. تماشای پنکه‌ی سقفی با شیئی چون طنابی پاره بر پره‌های آن، که عنوانی چون «پنکه‌ی مرگ» را بر خود گرفته است، آرامش ذهن مخاطب را بر هم زده و یادآور کاربرد نمادین آن در شاهکار فرانسیس فورد کاپولا در مقدمه‌ی فیلم «اینک آخرالزمان» است. ⁽¹⁾ 

در نمایش «پنکه‌ی مرگ» علاوه‌بر نقاشی‌ها، انیمیشن‌هایی با مضامین انتقادی در حال پخش هستند. داستان یک انیمیشن با ورود مردی به صحنه و انتخاب یک جعبه توسط او آغاز می‌شود. درون جعبه بروشوری قرار دارد که دستورالعمل ساخت یک صندلی در آن شرح داده شده است. با ورق زدن صفحات ناگهان به صفحه‌ی هشدار می‌رسیم؛ اما پیش از انجام هر اقدامی توسط مرد، او شروع به تغییر می‌کند و در این دگردیسی تبدیل به یک صندلی از گوشت و پِی می‌شود. ⁽²⁾ موضوعی که شاید به‌شکلی نمادین به تأثیر پنهان رسانه بر موجودیت ما اشاره دارد.

در دیگر آثار ویدیویی، زنان به‌ویژه در وظیفه‌ی مادری ایفای نقش می‌کنند. طلا مدنی با فیگورهای زنانه‌ی خود به بررسی این موضوع پرداخته است که چه‌چیزی چهره‌ی حقیقی مادر را شکل می‌دهد؟ مادر ایده‌آلِ دارای فرزند در چارچوب اجتماعی، هنری و تاریخی ما با تصاویری معین شناخته شده است. ما در تاریخ نقاشی به تصاویر مقدس از نوزادان و مادران عادت کرده‌ایم؛ نقشی که با تصاویر مادر در نقاشی‌های مدنی در تضاد است: مادری که در پیکر قهوه‌ای‌رنگی تصویر شده که به مدفوع اشاره دارد. او با دور شدن از کلیشه‌ی مادران کامل، به تصویر دیگری از آن‌ها می‌پردازد: «شت‌مام»: مادر ساخته‌شده از بدبختی و مدفوع.

در این نمایش هم‌چنین مجموعه‌ی «خودکشی بتنی» (2022) نمایشگر چندین قاب با صحنه‌های دهشتناک خودکشی است: طرح کلی یک اندام ناشناس و سایه‌وار بر  لبه‌ی پشت‌بام ساختمان، سایه‌ی فردی در حال پریدن از ساختمان و لکه‌ی سرخ خون بر پرده که حاکی از رخداد تصمیمی شوم است. در این نقاشی‌ها صحنه همیشه یکسان است، اما در چرخش متغیر سایه‌ها، گویی زمان‌های مختلف روز به تصویر کشیده شده است. 

طلا مدنی تاکنون در دو سالانه‌ها و نمایش‌های گروهی و انفرادی بسیاری در آمریکا، فرانسه، ژاپن، اتریش، هلند، ایتالیا و انگلیس شرکت داشته و جوایز گوناگونی دریافت کرده است. از آن جمله می‌توان به جایزه‌ی «ریاست دانشکده برای تعالی در هنر» در دانشگاه ایالتی اُرگن (۱۳۸۲)، جایزه‌ی «شیکِل کالینگوود» دانشگاه یِیل (۱۳۸۴)، جایزه‌ی «کاترین دکتروف برای نقاشی معاصر» (۱۳۹۲) و جایزه‌ی «جیمز دیک» از موزه‌ی هنر آمریکایی اسمیتسون (۱۳۹۸) اشاره کرد. هم‌چنین آثار مدنی در مجموعه‌های معتبر و برجسته‌ای چون موزه‌ی هنر معاصر لس‌آنجلس، موزه‌ی هنرهای مدرن نیویورک، موزه‌ی استِدِلِیک آمستردام، موزه‌ی تیت مدرن لندن، موزه‌ی گوگنهایم نیویورک، موزه‌ی هنر موری توکیو و موزه‌ی هنرهای آمریکایی ویتنی در نیویورک نگهداری می‌شوند. آثار وی تاکنون در حراجی‌های مختلف جهان مانند حراجی ساتبیز لندن، حراجی کریستیز لندن و حراجی فیلیپس لندن به فروش رسیده‌اند.

     
پانوشت:

1. در این فیلم جنگی سروصدای پره‌ی هلیکوپتر جای خود را به صدای چرخش یک پنکه‌ی سقفی داده و تصویر جنگل غرق در آتش، به نمای بسیار نزدیک از یک اسلحه و صورت وارونه‌ی ویلارد  منتهی می‌شود که در کنارش پنکه در حال چرخش است.

2. برای مشاهده‌ی انیمیشن مراجعه شود به: www.artbasel.com/news/tala-madani-s-shit-moms

تصویر کاور و اسلایدر:

• www.km21.nl