«کتمان»: مروری بر نمایش امید مهدی‌زاده در گالری باوان

گالری باوان از ۲۷ خردادماه تا ۱۳ تیرماه ۱۴۰۱ میزبان تازه‌ترین نمایش امید مهدی‌زاده با عنوان «کتمان» بود. در این نمایش عکس‌ها، چیدمان و مجسمه‌های مهدی‌زاده ارائه شدند که در تعامل با یک‌دیگر فضایی واحد را به‌وجود آورده بودند.

امید مهدی‌زاده متولد سال ۱۳۶۳ در تهران است. این هنرمند چندرسانه‌ای در خلق آثار خود از طیف‌ وسیعی از رسانه‌های هنری چون عکاسی، مجسمه‌سازی، چیدمان و... استفاده می‌کند؛ گرچه محوریت رسانه‌ی عکاسی در بیش‌تر آثار و مجموعه‌های او به شیوه‌های مختلف به‌چشم می‌خورد. مهدی‌زاده پیش‌تر در نمایش‌های گروهی و انفرادی دیگری شرکت داشته و «کتمان» اولین تجربه‌ی نمایش انفرادی وی در گالری باوان است. 

هم‌چنین در کنار این نمایش از کتاب تازه‌ی مجموعه‌ی «پروژه‌ی ۲۱» با عنوان «خون‌شویی» رونمایی شد که حاصل همکاری پروژه‌های ۰۰۹۸۲۱ و‌ گالری باوان بود. «خون‌شویی» مجموعه‌ی عکس‌های مهدی‌زاده است و در آن با رویکردی اجتماعی به کندوکاو فصای شهری و عمومی پرداخته است؛ فضایی که عمدتاً عرصه‌ی رویداد‌های آثار وی را دربرمی‌گیرد. عکس‌های این مجموعه شامل فضا‌های شهری خالی است که ردپای خشونت در آن‌ها به‌گونه‌های مختلف باقی مانده است. 
مجموعه‌ی «کتمان» از چندین بخش‌ مختلف تشکیل شده و هنرمند در روند خلق آن‌ از رسانه‌های گوناگون و امکانات مختلفی بهره جسته است.

«کتمان» از قطعات عکس بزرگی شکل گرفته است که روی آلومینیوم چاپ شده‌اند. هم‌چنین چیدمانی شامل دو قطعه، که یکی از آن‌ها فلزی و دیگری آینه‌ای است، در انتهای راه‌روی گالری خودنمایی می‌کند. مجموعه به همین‌جا ختم نمی‌شود و عکس‌های مستند هوایی و مجسمه‌ها را نیز دربر می‌گیرد.

هم‌چنین مجموعه‌ی عکس دیگری با عنوان «بورژ» تصاویری از مصالح ساختمانی را نشان می‌دهد و در میان آن‌ها نقطه‌ی تأکیدی با رنگ طلایی می‌درخشد. عکس‌های چاپ‌شده روی فلز تصاویری از شاخ‌وبرگ درختان و کوه‌ها را نمایان می‌کنند که با خراش دادن سطح فلز، بافت خاصی به آثار اضافه شده است.

مجسمه‌ها سطوح فلزی زنگ‌زده‌ای هستند که در مقابل تخریب ایستادگی می‌کنند. آن‌ها در کرانه‌ی زوال ایستاده‌اند و به‌سوی مرگ می‌روند. عکس‌های هوایی مهدی‌زاده نیز از مفهوم نابودی به‌گونه‌ی دیگری استفاده کرده‌اند. آن‌ها نیز توسط هنرمند تخریب شده‌اند، به‌عبارتی شاهد پاره شدن و نابودی آن‌ها به‌دست هنرمند هستیم.

«کتمان» در‌ کنار آثار یاد‌شده شامل متن پیوستی نیز هست که به‌عنوان گزاره‌ی هنرمند در نظر گرفته شده است. متن یادشده برگرفته از کتاب «انسان‌ها در عصر ظلمت» هانا آرنت است و به مسئله‌ی فهمیدن و شر می‌پردازد. در این متن، شر چیزی فهمیدنی قلم‌داد شده است و در انتها‌ی آن سؤالی در باب کتمان آدمی از این فهم‌پذیری پرسیده می‌شود.

«کتمان» و «خون‌شویی» هر دو در یک بستر پرسه می‌زنند که شهر و متعلقات‌ آن است. امید مهدی‌زاده گاه به عناصری جزئی توجه می‌کند، گاه از بالا به شهر می‌نگرد، گاه به‌دنبال تاروپود آن در مصالح ساختمانی می‌گردد و در آینه شهروندان را به‌نمایش می‌گذارد. درختان و کوه‌ها عناصر طبیعی درون و اطراف شهر را در بر‌می‌گیرند و قطعات تخریب‌شده و روبه‌زوال جای‌جای این سازه‌ی نهایی را به‌سوی نیستی هدایت می‌کنند.

زوال و نابودی با دست‌کاری‌های هنرمند نیز شدت می‌گیرد؛ پاره کردن عکس‌های هوایی و تخریب سطح آلومینیوم ازاین‌‌دست ویران‌گری‌هاست. هنرمند با شیوه‌های متفاوتی این تخریب را ادامه می‌دهد و هم‌چنین دست به پنهان کردن برخی زوایای آثارش می‌زند، به‌گونه‌ای که فرآیند دیدن را دچار چالش می‌کند.
«کتمان» در‌ میانه‌ی تخریب و زوال گام برمی‌دارد، مخاطب را وارد فضایی ساخته‌شده و الهام‌گرفته از واقعیتی بیرونی می‌کند و با رسانه‌های مختلف و تصاویری برگرفته از اجتماع مواجه می‌سازد. این مسیر در میانه‌ی نابودی به‌دنبال پرسش اصلی خود می‌گردد و آن را به‌وضوح با مخاطب در‌میان می‌گذارد: پس چرا آدمی کتمان می‌کند؟

تصویر کاور و اسلایدر:

• bavangallery.com