نگاهی به نمایش اخیر راضیه صدیقیان در گالری اُ

«از سویی دیگر» عنوان سومین نمایش انفرادی راضیه صدیقیان است که از 21 آبان تا 8 آذر 1400 در طبقه‌ی دوم گالری اُ برپا شد. صدیقیان متولد سال 1365 در تهران است و هر دو دوره‌ی کارشناسی و کارشناسی ارشد رشته‌ی نقاشی را در دانشکده‌ی هنر و معماری تهران گذرانده است. وی علاوه بر شرکت در نمایش‌های گروهی متعدد، تجربه‌ی حضور در آرت‌فر آرت 14 لندن، شرکت در رزیدنسی فلوتزونگا ایسلند و مرکز کارگاه هنری ورمانت آمریکا را نیز در کارنامه‌ی هنری خود دارد. 

آثار صدیقیان در نمایش «از سویی دیگر»، همچون آثار پیشینش با تأکید بر خلق اثر روی کاغذ و در دو مجموعه‌ی مجزا اما هم‌راستا با یکدیگر شکل گرفته‌اند. می‌توان برای مطالعه‌ی دقیق‌تر آثار این هنرمند، آن‌ها را به دو دسته‌ی آثارِ اجراشده، یکی با مداد روی کاغذ و مقواهای سفید و رنگی و دیگری با کلاژ، که از کنار هم قرارگیری کاغذهای کوچک رنگی و سطوح مات به وجود آمده‌اند، تقسیم‌بندی کرد.

در نگاه کلی این آثار با ابعاد مختلف به تصاویر و نقشه‌های هوایی شباهت دارند که بر بستری بازنمایی شده‌اند. با نگاهی کل به جزء به آثار صدیقیان، با زاویه‌ دید از بالا و خداگونه‌ی هنرمند همراه می‌شویم. این زاویه دید به‌همراه تجمع و تفرق عناصرِ بصری و نقاط رنگی که به فرم نهایی می‌انجامد، به نقشه‌ی شهر، کشور یا قاره‌ها همانند است و با نگاه دقیق‌تر و نزدیک‌تر، گویی به سرزمینی نزدیک شده‌ایم که اجزای آن قابل شناسایی است. فرم‌های ناشناخته و نامشخص در این آثار، گاه آشنا می‌نمایند؛ به‌طوری که در دل هر فرم منظره‌ای نهفته است و شکلی از کوه یا صخره و بیشه‌ای در طبیعت را تداعی می‌کند و گاه تخیل کردن طبیعت را می‌طلبد. این عناصر از سویی در حال شکل‌گیری هستند و از سویی دیگر به محو شدن و مخدوش شدن می‌گرایند. همچنین می‌توان گفت هنرمند با تأکیدهای گاه‌و‌بی‌گاه بر برخی نقاط و سطوح، به توقف و رسیدن به مقصد، مکان یا جایی خاص در این مناظر هوایی اشاره دارد.

در آثاری که صدیقیان با تکنیک کلاژ دست به خلق آن‌ها زده، جزئیات بصری با تلاش مصرانه‌ و به‌وسیله‌ی چسباندن و سازماندهی انبوهی از دایره‌های کوچکِ رنگی و کاغذی شکل گرفته‌اند. علاوه بر اشارات و مشابهات با تصاویر هوایی، این آثار به تجمعات میکروسکوپی که زیر هاله‌ای محو شده‌اند نیز مشابهند و از این جهت با تصاویر علمی نیز قرابت دارند. هنرمند با قرار دادن کاغذهای مات بر انباشتی از نقاط رنگی، آن‌ها را از دید بیننده پنهان کرده و از طرفی با پراکنده کردن دایره‌های رنگی در جای‌جای اثر، به پلان‌بندی خاصی اشاره دارد. این آثار در عین توجه به انتزاع در فرم، به شیوه‌ی پوانتیلیسم (نقطه‌چینی) خلق شده‌اند و بنابر ویژگی‌های یادشده، اهمیت پلان‌بندی نقاط در آن‌ها، معانی چون تأکید بر فردیت و جامعه و اهمیت آن را نیز به ذهن متبادر می‌کند.

از مهم‌ترین ویژگی‌های آثار صدیقیان می‌توان به تأثیر و کارایی فضای منفی اشاره کرد؛ بدین‌گونه که سفیدیِ کاغذ در این آثار در تقابل با فرم‌هایی از طبیعت، به هستی، خلاء یا هیچ معطوف هستند و می‌توانند در بستر این آثار، به‌ تأکید بر نیستی و هستی، دیده شدن فضای مثبت و اشکال مشخص و گاه قرینه نیز بینجامند. 

از طرفی خِسَّت هنرمند در استفاده از رنگ و محو بودن آثار به هرچه کمینه‌گراتر بودن آن‌ها انجامیده است. این خصوصیت در آثار دیگری از این مجموعه که بر مقواهای دست‌سازِ رنگی شکل گرفته‌اند نیز وجود دارد؛ با این تفاوت که هنرمند با تأکید بر بستر رنگی آثار، هر آنچه که با مداد سعی بر نمایش آن روی کاغذ داشته را بی‌اثر جلوه داده است. به این‌سبب رنگ مخملی کاغذ مهم‌ترین ویژگی این دسته از آثار است؛ گویی سطحی رنگی بر دیوار نصب شده  و فقط فاصله‌ی بیننده از اثر است که می‌تواند به تفاوت برداشت از آثار صدیقیان بیانجامد. 

این آثار با بسترهای رنگی، قدرت بیننده در دیدن خطوط کم‌رنگ مداد را بیش از پیش از او گرفته‌اند؛ به‌نوعی که همانند صدایی بلند و جیغ‌مانند تمام همهمه‌ی درون و اطراف خود را می‌بلعند و خنثی می‌کنند. ویژگی‌های یادشده در آثار به‌نمایش‌درآمده‌ی راضیه صدیقیان در «آن سوی دیگر»، به پرداختن به جزئیات در عین بی‌اثری، گفتن حرفی بسیار آرام و زمزمه کردن می‌ماند و گویی هنرمند با یادداشت خاطرات بصری‌اش، به‌وسیله‌ی تجمع و تفرق خطوط و نقاط بسیار ریز و کم‌رنگ، که از نقطه‌ای شروع و به نقطه‌ای ختم می‌شود، به‌نوعی به برون‌ریزی و یادآوری خاطرات می‌پردازد؛ خاطراتی که در جهانی بی‌زمان و بی‌مکان، بیننده را به دیدن آنچه فراموش شده است دعوت می‌کنند.