نگاهی به پلتفرم کتاب عکس «دسترس»

پلتفرم کتاب عکس «دسترس» فعالیت خود را از بهمن 1400 آغاز کرد. این پلتفرم با هدف در دسترس قرار دادن کتاب‌های عکس برای عکاسان و علاقه‌مندان به عکس راه‌اندازی شده‌ است. امیرحسین کردونی، پایه‌گذار این پلتفرم، چندین هدف مختلف برای «دسترس» در نظر گرفته که مهم‌ترین آن‌ها، ایجاد فضایی مناسب جهت دسترسی به انواع کتاب‌های عکس و صحبت و گفت‌و‌گو درباره‌ی هریک است. مشاهده‌ی عکس در کتاب عکس جزو اولین تجربیات امیرحسین کردونی بوده است؛ بنابراین او به این شکل از عرضه‌ی عکس بسیار علاقه‌مند شده و همین مسئله باعث ایجاد جرقه‌هایی برای برپایی چنین فضایی گشته است. رویداد فوتوبوک تهران از دیگر موارد تأثیرگذار در راستای ایجاد این پلتفرم بوده است. کردونی هنگام بازدید از این رویداد و ارتباط با کتاب‌های عکس، تفاوت بسیار عمده‌ی در دست گرفتن کتاب و تماشای آن از طریق ویدیوهای موجود در فضای مجازی را احساس کرد و همین مسئله باعث شد تا به راه‌اندازی چنین فضایی فکر کند.

این پلتفرم که خود را «فضایی متحرک» می‌خواند، قصد دارد با برگزاری رویدادهای مخلتف و دوره‌ای، به‌خصوص در شهرستان‌ها، موقعیتی را برای علاقه‌مندان به این رسانه فراهم کند تا بتوانند کتاب‌های عکس را از نزدیک ببینند، تورق کنند و تماس با آن‌ها را به‌صورت کاملاً واقعی تجربه نمایند. گاهی تورق یک کتاب عکس، به‌غیر از ایجاد امکانی برای دیدن عکس‌ها، تجربه‌ای هم‌راستا با موضوع کتاب را به مخاطب القا می‌کند؛ این تجربه از هیچ طریق دیگری، مگر ارتباط با خود کتاب عکس، به دست نخواهد آمد. 

افراد مستعد در زمینه‌ی عکاسی که در نقاط دورافتاده‌ی ایران ساکن هستند، شانس زیادی برای برپایی نمایش و دیده شدن آثارشان توسط دیگر عکاسان و حتی منتقدان را ندارند، اما کتاب عکس بستری کاملاً مناسب برای این دسته به حساب می‌آید. با تأکید بر این مسئله و در نظر گرفتن هزینه‌ها و واسطه‌های زیاد برای برگزاری یک نمایش عکس، کتاب عکس می‌تواند برای این افراد و حتی باقی عکاسان کاملاً کارآمد باشد. شانس دیده‌شدن آثار موجود در یک کتاب عکس در هر نقطه‌ای از جهان وجود دارد.

از دیگر اهداف مهم این پلتفرم، گردآوری منابع پژوهشی در ارتباط با کتاب‌های عکس ارائه‌شده در آن است. مخاطبان در این بخش با خودِ کتاب عکس به‌صورت کامل و منابع پژوهشی و اطلاعاتی آن (دیجیتالی و فیزیکی) آشنا می‌شوند. می‌توان گفت که «دسترس» ماهیتی منعطف دارد و به‌صورت کلی به فعالیت‌هایی چون دیدن کتاب‌ عکس، گفت‌وگو درباره‌ی آن، برگزاری نشست‌های مختلف، فراهم کردن منابع پژوهشی و حتی چاپ و نشر کتاب عکس در آینده می‌پردازد. این پلتفرم معتقد است که با این نوع فعالیت، امکان تماس بدنه‌ی هنر ایران با هنر جهان وجود خواهد داشت. 

از جمله منابع باارزشی که در حال حاضر در این پلتفرم موجود است می‌توان به تمام نسخه‌های فیزیکی «دِ فوتوبوک ریویوو» (The PhotoBook Review)، تنها نشریه‌ی چاپی درباره‌ی کتاب عکس، و «فوتوبوک فنامنان» (Photobook Phenomenon) اشاره کرد. این پلتفرم همانطور که بر انجام فعالیت‌های مختلف در فضای گروهی تأکید دارد، بخشی از کتاب‌های عکس موجود در مجموعه‌ی خود را هم بر این اساس به دست‌ آورده است. ناشران، مجموعه‌های شخصی و پشتیبان‌های مختلف در راستای گردآوری این کتاب‌ها به «دسترس» کمک زیادی می‌کنند.

اولین نمایش «دسترس» در شهر اهواز برگزار شد و رویدادی در راستای معرفی این پلتفرم و نمایش مجموعه کتاب‌های عکس و نشریات مرتبط در این حوزه بود. این رویداد که از 10 تا 15 بهمن‌ماه برگزار شد، شامل جلسات سخنرانی، نشست‌های مختلف، گفت‌وگو با هنرمندان و کارگاه کتاب‌سازی بود. در اولین جلسه‌ی این رویداد به صحبت درباره‌ی چیستی کتاب عکس پرداخته شد. از مهم‌ترین بخش‌های این رویداد یک‌هفته‌ای می‌توان به کارگاه کتاب‌سازی که در 3 جلسه و با آموزش هدیه احمدی صورت گرفت اشاره کرد. همچنین یکی از جلسات این رویداد به گفت‌وگوی آنلاین با شهرزاد درفشه، هنرمند، اختصاص داشت که طی آن درباره‌ی کتاب عکس «گرگ و میش» صحبت شد. مسعود رضایی که نقش بسیار مهمی در برگزاری چنین نشست‌هایی داشت در طول این رویداد به گفت‌وگو با عاطفه معینی، مدیر سی‌کو بوکس، پرداخت؛ محور اصلی این جلسه صحبت و توضیحاتی درباره‌ی روند ساخت کتاب عکس بود. طی این رویداد کتاب‌های عکسی چون «خوابیدن بر کرانه‌ی می‌سی‌سی‌پی» با توضیحات مهتاب قائدی و «نظریه‌ی کاغذ کاردستی» با توضیحات ثنا احمدی نیز مورد بررسی قرار گرفتند. «دسترس» در ماه‌های آتی رویدادهای دیگری نیز برگزار خواهد کرد که درباره‌ی هر یک اطلاع‌رسانی جداگانه‌ای صورت خواهد گرفت.