مروری بر بازار کتاب هنری بنگاه 1400
18 دى 1400بازار کتاب هنری بنگاه رویدادی سالانه در زمینهی کتابهای هنری است که با ایجاد فضایی برای گفتوگو، کارگاه و نمایش آثار، امکان تعامل میان ناشران، هنرمندان و علاقهمندان به کتابهای هنری و همچنین ارائهی پروژههای پژوهشی و کیوریتوریال را فراهم میکند.
این رویداد از سال 1397 آغاز به کار کرده و چهارمین دورهی آن از تاریخ 7 تا 10 دیماه 1400 در طبقهی هشتم آوا سنتر، که آوا پلت نامیده میشود، برپا شد. بنگاه در این رویداد میزبان ناشران، گالریها، پروژههای تحقیقاتی و کیوریتوریال (هنرمندگردان)، طراحان و عرضهکنندگان محصولات فرهنگی، استودیوهای چاپ و گرافیک، پلتفرمها و هنرمندان مستقل بود و امکان نمایش کتابهای هنری، مجله، فوتو بوک و آرتیستبوک (کتابهای دستساز هنرمندان)، فیلم، چاپهای دستی، نسخههای محدود هنرمندان و محصولات فرهنگی چون کاتالوگ، دفتر و کارتپستال و نشان کتاب و... را فراهم کرد. همچنین در این دوره نشستهای حضوری با مدیریت گلنوش حشمتی و همکاری امین بداغی، فرهاد فزونی و لیلا ناظمیان برپا شده که همزمان بهصورت آنلاین از طریق برنامهی زوم و لایو اینستاگرام در دسترس قرار گرفت. روز سهشنبه مریم کهوند و زروان روحبخشان دربارهی «نقش رسانههای هنری در اشاعهی فرهنگ دیداری» به گفتوگو نشستند و رضا عابدینی با همکاری فرهاد فزونی دربارهی «تصویر- واژه- صفحه؛ کتاب بهمثابه شیء هنری» سخنرانی کرد. همچنین گفتوگویی میان لیلا عبدالرزاق و آیا کریشت، بنیانگذاران «نشر معمول» (دیترویت) که نشریهای چندرشتهای و کوچک برای خلق، برگزاری و انتشار هنر است، برگزار شد.
دورههای قبلی این رویداد در استودیو یا دفتر نشر بنگاه برگزار میشد؛ اما با توجه به افزایش مخاطبان، امسال به مکان بزرگتری برای میزبانی از آن نیاز بود. در چهارمین دورهی بازار کتاب هنری بنگاه بیش از 100 شرکتکنندهی داخلی در «آواپلت»، طبقهی هشتم «آواسنتر»، گرد هم آمدند و همچنین شرکتکنندگان و بازدیدکنندگان خارجی میتوانستند بهصورت مجازی بخشهای مختلف آن را به تماشا بنشینند. همچنین استودیوها، مجلهها، رسانهها و پلتفرمهای فعال در زمینهی هنرهای تجسمی از جمله «درز»، «زمینه»، «پیوست»، «گالری اینفو» و «استودیو تهران» از دیگر حامیان این رویداد بودند.
غرفهها بهصورت میز، میز و دیوار، میز مشترک و میز گروهی از صبح بازگشایی در اختیار شرکتکنندگان قرار داده شد و هرکدام بسته به فضایی که در اختیار داشتند، آثار را به نمایش گذاشتند. گالریها از مهمترین شرکتکنندگان بازار کتاب هنری بنگاه به شمار میآیند؛ از گالریهای مطرح و شناختهشده تا گالریهای با سابقهی کمتر در این رویداد حضور داشتند و هرکدام با توجه به رویکرد خاص و هدف خود در این بازار کتاب هنری، آرتیستبوکها، دفترهای طراحی، آثار بهنمایشدرآمده یا آنچه که قرار است در آینده از هنرمندان خود به تماشا بگذارند را ارائه دادند.
بسیاری از گالریها تلاش کردند آرتیستبوکها یا دفترهای طراحی را به نمایش بگذارند که بهتنهایی و بدون نیاز به تماشای کاری جداگانه و نهایی از هنرمند، یک اثر مستقل به شمار آید و همچنین روندی از کار و سبک هنرمند را به نمایش بگذارد. بعضی از این آرتیستبوکها نوعی روزنگاری نیز بهشمار میآیند، یعنی هنرمند تلاش کرده خاطرات روزانهی خود را بهنوعی در آنها به نمایش بگذارد و بازنمایی کند. برخی دیگری نیز بهخوبی شیوهی کار هنرمند و فرایند خلق اثر هنری، از ایدهپردازی تا اجرای نهایی را معرفی میکنند. بسیاری از ایدههایی که در این آرتیستبوکها به چشم میخورد، ممکن است امکان پرداخت نهایی را پیدا نکرده باشد، اما همین که جایی در قالب یک دفتر یا کتاب هنری گردآوری شده و کنار هم قرار گرفتهاند، بخشی از فردیت هنرمند و همچنین سبک کاری او را روایت میکنند؛ ایدهای که در ادامه پرورش مییابد و برای نمایش در گالری یا رویدادی دیگر، در قالبی نهایی آماده میشود یا حتی ممکن است ساخته و پرداخته نشود، اما اهمیت آن در برونریزی هنرمند است.
بعضی از گالریها در این رویداد کتابهای منتشرشده دربارهی هنرمندان، که حاصل کار پژوهشی گالری است، را نیز معرفی کردند. بنیاد پژمان، گالری آ، گالری اُ، گالری آرتیبیشن، گالری باشگاه، گالری باوان، گالری شریف، زیرزمین دستان، گالری والی، تالار این/جا، گالری عصر، پروژههای 009821 از تهران و گالری هنگام از مشهد، گالریهای شرکتکننده در چهارمین دورهی بازار کتاب هنری بنگاه بودند.
همچنین موزههایی مانند موزهی پرویز تناولی و موزهی سهراب از دیگر شرکتکنندگان این دوره از بازار کتاب هنری بنگاه بودند.
استودیوها و آتلیهها، از جمله آتلیه مس، استودیو دوازده و دوازده، استودیو فاموری و آرتریسرچر، استودیو متافور، استودیو گاراژ، اشیا تهران، کارخانه، بیبروبرگرد، وهید استودیو، آرتمارت، آرتیونیتی، آستین، استودیو تهران، چیز میز و... نیز در این رویداد به معرفی هنرمندان و آثار آنان، محصولات فرهنگی و آثار چاپ و گرافیک پرداختند.
از دیگر حاضران این رویداد هنری، انتشارات و مجلات دنیای هنر بودند که کتابهای منتشرشده و مجلات خود را معرفی کردند. نشر آبان، نشر آوامسرا، نشر تندیس، نشر چشمه، نشر سیزده، نشر فیلمخانه، نشر مشکی، نشر نظر، نشر هنوز، انتشارات موزه هنرهای معاصر تهران، انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس، بن-گاه، اُکر مگ، حرفه هنرمند، مرکز نبشی و مجله فیلمخانه بهطور گستردهای فعالیتهای هنری خود را در معرض تماشا گذاشتند و امکان خرید کتابها و مجلات نیز برای علاقهمندان فراهم بود.
اما یکی از مهمترین بخشها در رویداد بنگاه مربوط به پروژههای کیوریتوریال بود که بهطور مستقل به انجام پروژههای پژوهشی هنرمندمحور و هنرمندگردان میپردازند. پروژهی وتن نمونهی خوبی از چنین فعالیتی به شمار میآید. در کنار همهی اینها، هنرمندان مستقل را نباید فراموش کنیم که بهصورت شخصی برای ارائهی آثار، کسب تجربه و همچنین معرفی خود، در غرفههای فردی یا گروهی، کارهای خود را در معرض تماشا گذاشتند.