نقاشی‌های کیت هرینگ و جنبش آگاهی‌بخشی ایدز

کیت هرینگِ جوان فیگور یک آمریکایی ایده‌آل بود، زاده‌ی شکوفایی بازار و تبلیغات. با والت‌دیزنی، کارتون و کمیک به هنر علاقه‌مند شده بود و خیال می‌کرد روزی گرافیستی تبلیغاتی خواهد شد. آمریکای ۱۹۷۶ با بحران‌های بسیاری دست‌و‌پنجه نرم می‌کرد، اما در رنگ و شور غایت بسیاری از هنرمندان اروپایی به‌حساب می‌آمد. شلختگی و چهارچوب‌گریزی در عین وفاداری به ارزش‌ها، هنر آمریکا را هم دست‌نیافتنی و هم ‌زمینی جلوه می‌داد. هرینگ جوان در این فضا مدرسه‌ی تجاری هنر پیتسبورگ را انتخاب کرد، انتخابی که البته تنها به‌اندازه‌ی دو ترم تحصیلی دوام داشت. کسانی که زندگی‌نامه‌‌های او را نوشته‌اند، معتقدند که تابستان ۱۹۷۸ دوره‌ای تعیین‌کننده در مسیر هنری هرینگ به‌شمار می‌آمد، دوره‌ای که امکان‌هایی جدید را در مقابل هنرمند قرار داد.

کیت جوان تازه به نیویورک نقل‌مکان کرده بود؛ هر عصر که به خانه برمی‌گشت یک صفحه‌ی سیاه عریان در ایستگاه مترو نظرش را جلب می‌کرد، صفحه‌ای که به‌اندازه‌ی چنددقیقه تأمل لازم داشت تا هرینگ را وسوسه‌ کند که فضای شهری را هم بستری برای خلق هنری ببیند. همین کار را هم کرد و متروی نیویورک ماه‌ها به فضایی برای پرورش سبکی نو و جابه‌جا کردن مرزهای هنر متعالی، هنر محصور در گالری‌ها و به‌زعم وارهول، هنر انگلیسی‌های اشرافی‌مآب بدل شد. طراحی‌های هرینگ برای رهگذران و مسافران ایستگاه‌های نیویورک تصویری آشنا شده بود، تصویری که اگرچه خیلی‌زود مغلوب پوستر‌های تبلیغاتی و افسران پلیس می‌شد، اما در حافظه‌ی عمومی به یادگار می‌ماند.

دهه‌ی ۱۹۸۰ آمریکا، روزگار بحران ایدز، اپیدمی موادمخدر، جنگ سرد و رقابت بر سر فضاکاوی بود. بیکاری و سرمایه‌داری افسارگسیخته از نیویورک شهری ازهم‌پاشیده ساخته و هرینگ شاهدی بیدار و دقیق بر تمامی چیزهایی بود که بر شانه‌های شهروند آمریکایی سنگینی می‌کرد. تابستان ۱۹۸۸، ژان میشل باسکیا، هنرمند سیاه آمریکایی و دوست نزدیک هرینگ، بر اثر مصرف بیش‌‌ازحد مخدر از دنیا رفته بود. نتیجه‌ی آزمایش‌ها نشان می‌داد که باسکیا مبتلا به ایدز بوده است و همین تجربه‌ی سوگ دوستی عزیز بود که هرینگ را بیش‌‌ازقبل مصمم کرد تا ایدز را مرکز توجه هنر خود قرار دهد.

همه‌گیری ایدز نه‌تنها برای جامعه‌ی آمریکا، بلکه برای تمامی جهانیان واقعه‌ای اثرگذار بود. رونالد ریگان، رئیس‌جمهور وقت آمریکا، چهار سال تمام بحران را نادیده گرفته بود و حتی از استفاده از واژه‌ی ایدز اجتناب می‌کرد. هفتصدهزار مبتلا به ایدز قربانی سکوت مقامات و محافظه‌کاران آمریکایی بودند، مردم در سکوت خبری جنازه‌ها را به خاک می‌سپردند و هم‌دستی گفتمان مذهبی در سلاخی بیماران را به‌تماشا نشسته بودند. کمپین ایدز هرینگ در همین زمان به آغازی برای بیش‌تر سخن گفتن از ایدز تبدیل شد. اثر معروف «سکوت = مرگ» هنرمند آوازه‌ای بین‌المللی و فرادهه‌ای پیدا کرد و پوستر طرح‌های او، پرچمی شد که معترضان و کنش‌گران با خود به تجمع‌ها می‌بردند.

اثر «سکوت = مرگ» سه شمایل را به‌تصویر می‌کشید که بر گوش‌ها، دهان و چشم‌های‌شان دست گذاشته و بر آن‌چه در اطراف می‌گذشت بی‌اعتنا بودند. اثر قرار بود با ارجاع به سه میمون معروف اسطوره‌ای ژاپن، وجدان مخاطب را بابت بی‌توجهی به همه‌گیری معذب کند. پالت رنگی پوستر، چشم‌گیر و هشداردهنده بود و ناظر را برای دقایقی در شلوغی شهر با خود همراه می‌کرد. اگر شهروند آمریکای ۱۹۸۰ بودید، کافی بود در شهر چشم بچرخانید تا آدمک‌های پیچ‌و‌تاب‌خورده‌ی هرینگ وادارتان کنند که نه‌تنها با همراه‌تان، بلکه با نماینده‌ی ایالت و شهرتان هم درباره‌ی همجنس‌گراهراسی و ایدز حرف بزنید. هرینگ آن‌چه را که لازم بود، در حافظه‌ی شهر به‌یادگار گذاشته بود. میراث هنرمند البته تنها محدود به دوره‌ی همه‌گیری نماند، هرینگ بعد از تشخیص ابتلا به ایدز بنیادی تأسیس کرد که شاگردانی چون فرانک شپرد فیری را به عرصه‌ی هنر معرفی نمود. بنیاد هرینگ، وفادار به آرمانی که هنرمند به آن چنگ زده بود، قرار بود از هرآن‌چه بگوید که در فضای عمومی غایب است، از ایدز، از کودکان، از نژاد و از دیگری بودن.

منابع:

• www.economist.com/1843/2019/06/13/how-keith-harings-art-forced-us-to-talk-about-aids
• www.tate.org.uk/whats-on/tate-liverpool/keith-haring/yes-but-why-keith-haring
• www.tate.org.uk/art/art-terms/g/graffiti-art/five-things-know-keith-haring
• hero-magazine.com/article/175640/keith-haring
• https://digitalcommons.chapman.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1342&context=cusrd_abstracts#:~:text=He%20began%20his%20activism%20work,with%20funding%20AIDS%20related%20research.
• https://www.wcvb.com/article/keith-haring-artist-hiv-aids-activist-lgbtq-icon/36685218#:~:text=Keith%20Haring%20was%20an%20artist,and%20vital%20to%20this%20day.&text=HIV%2FAIDS%20activist-,Keith%20Haring%20was%20an%20artist%20and%20a%20major%20voice%20in,AIDS%20awareness%20in%20the%20'80s.

منبع کاور و اسلایدر:

• rmitcatalyst.com