آشنایی با «بی‌ینال برلین» و معرفی رویداد 2022 آن

آشنایی با بی‌ینال برلین

دوسالانه‌ی هنرهای معاصر برلین در 26 مارس 1996 توسط ایبرهارت ماینتس (Eberhard Mayntz) و کلاوس بیسنباخ (Klaus Biesenbach)، مدیر مؤسسه‌ی هنرهای معاصر کی‌دبلیو (KW)، تأسیس شد. از آن زمان تاکنون ماینتس ریاست هیئت مدیره‌ی آن را بر عهده دارد. ایده‌ی اولیه‌ی این رویداد بر پایه‌ی آشنایی با بی‌ینال ونیز (1955) شکل گرفت و به‌واسطه‌ی ارائه‌ی متفاوت‌ترین آثار هنرمندان، به یکی از مهم‌ترین انجمن‌های بین‌المللی هنر معاصر تبدیل گردید.

در اولین دوره‌ی بی‌ینال برلین که در سال 1998 برپا شد، نانسی اسپکتور (Nancy Spector) و هانس اولریش اوبریست (Hans Ulrich Obrist) به‌عنوان نمایش‌گردان حضور داشتند. بنیاد فرهنگی فدرال آلمان این رویداد را به‌عنوان «مؤسسه‌ی فرهنگی برتر» می‌شناسد، از سال 2004 حامی مالی آن است و بر اهمیت آن در سراسر کشور تأکید می‌نماید. بی‌ینال برلین از اولین دوره‌ی خود به‌عنوان یک رویداد جهانی معرفی شد، زیرا هدف خود را بر بیان گرایش‌های متنوع فرهنگی گذاشت؛ بنابراین مخاطبان آلمانی و خارجی به یک‌اندازه دنبال‌کننده‌ی این رویداد هستند.

در معرفی مدیران دوره‌های گذشته‌ی این رویداد می‌توان از اسامی زیر نام برد:

• سال 2001: ساسکیا بُس (Saskia Bos)
• سال 2004: اوته متا بائر (Ute Meta Bauer)
•  سال2006: مائوریتزیو کاتلان (Maurizio Cattelan)
•  سال 2008: آدام شیمجیک (Adam Szymczyk)
• سال 2010: کاترین رامبرگ (Kathrin Rhomberg) 
• سال 2012: آرتور اشمیِفسکی (Artur Zmijewski)
• سال 2014: خوان ای.گَیتان (Juan A. Gaitán)
• سال 2016: لورن بویل (Lauren Boyle)
• سال 2018: گابی نیکوبو (Gabi Ngcobo)
• سال 2020: ماریا بریوس (María Berríos)

بی‌ینال برلین 2022

دوازدهمین دوره‌ی بی‌ینال برلین از تاریخ 11 ژوئن تا 18 سپتامبر 2022 در مکان‌های مختلفی از شهر برلین برگزار می‌شود. نمایش‌گردانی این دوره را قادر عطیا (Kader Attia) بر عهده دارد و بئاتریس فُن بیسمارک (Beatrice von Bismarck)، آنیتا دوبه (Anita Dube)، کریست گروتهیوسن (Krist Gruijthuijsen)، سهراب محبی (Sohrab Mohebbi )، گابی انکوبو (Gabi Ngcobo) و گابریلا رنگل (Gabriela Rangel) در برپایی این رویداد با وی همکاری می‌کنند. هویت بصری بی‌ینال برلین 2022 توسط مارتین وِکه (Martin Wecke) طراحی شده است. این رویداد که هر دوسال یک‌بار برپا می‌شود، امکانی را برای حضور نمایش‌گردانان خلاق و هنرمندان نوظهور فراهم می‌نماید تا بتوانند آثار خلاقانه‌ و تجربی خود را به نمایش بگذارند و دیگر جریانات معاصر هنری را به‌صورت انتقادی مورد بررسی قرار دهند. هم‌چنین شرکت در این نمایشگاه دستیابی هنرمندان جوان به عرصه‌های بین‌المللی هنر را تسهیل می‌نماید. مضمونی که قادر عطیا برای این دوره در نظر دارد، استعمار است. او بیش از دو‌دهه تعاملات استعماری را مورد نظر قرار داده و آسیب‌هایی که از طریق استعمار به اشیای هنری و افراد و اجتماع وارد شده را بررسی کرده است. تمرکز او بر مفهوم «تعمیر» از دلِ تخریب است و از آن به‌عنوان شیوه‌ای برای مقاومت فرهنگی یاد می‌کند. دیالکتیک تعمیر و تخریب امکانی‌ست برای آن‌که یک جامعه، تاریخ و هویت خود را درک نماید. عطیا به‌دنبال آن است که شرکت‌کنندگان دوازدهمین دوره‌ی این رویداد با نگاهی انتقادی به خلق اثر و بررسی هنرهای معاصر بپردازند.

کارگاه آموزشی

قادر عطیا برای این دوره‌ از دوسالانه‌ی برلین، از ریم شدید (Reem Shadid) جهت برگزاری یک کارگاه آموزشی ده‌روزه دعوت کرده است. هم‌چنین از یک گروه 8 تا 12 نفره از نمایش‌گردان‌ها، مربیان و دیگر متخصصان دعوت می‌شود که در این کارگاه شرکت کنند. هنرمندان مدعو با مضمون استعمار به خلق اثر می‌پردازند و نمایش‌گردانان، سخنرانان و شرکت‌کنندگان، آثار آن‌ها را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهند. 

نمایشگاه‌ها

نمایشگاه‌های برپاشده در دوازدهمین بی‌ینال برلین به ارائه‌ی آثار هنرمندانی از سراسر جهان می‌پردازند که به وضعیت اضطراری زمین ناشی از تأثیرات مدرنیته پرداخته‌اند. علاوه‌براین در این نمایشگاه‌ها اسناد تاریخی، از جمله نشریات سیاسی ارائه می‌شوند. موضوع نشریات به رابطه‌ی نظام استعمار، فاشیسم و امپریالیسم اشاره دارد و استراتژی‌های آینده‌ی استعماری را آشکار می‌سازد. این استراتژی‌ها بر مجموعه‌ای از پرسش‌ها تمرکز دارد؛ مثلاً این‌که:

•  چه‌گونه می‌توان یک بوم‌شناسی استعماری را شکل داد؟ 
• آیا جنبش های فمینیستی غیرغربی می‌توانند نقشی در تصاحب مجدد روایت‌های تاریخی ایفا ‌کنند؟ 
• آیا می‌توان به بحث درباره‌ی استرداد و غارت آثار هنری پرداخت؟

مکان‌های برگزاری

آکادمی دِر کونست (Akademie der Künste)، آکادمی هنر برلین است که در سال 1696 تأسیس شده و به هنرهای تجسمی، معماری، موسیقی، ادبیات، هنرهای نمایشی، و فیلم و رسانه می‌پردازد. این مکان به‌عنوان یکی از محل‌های برگزار‌ی دوازدهمین دوره‌ی بی‌ینال برلین معرفی شده است. 
دومین مکان برگزاری همبورگر بانهوف‌ـ موزه‌ی گیگنوارت (Hamburger Bahnhof ـ Museum für Gegenwart) نام دارد. همبورگر بانهوف در اواسط قرن نوزدهم پایانه‌ی خط راه‌آهن هامبورگ و برلین بوده؛ اما در اوایل قرن بیستم به موزه‌ی حمل‌ونقل و فناوری تغییر کاربری داده است.
مؤسسه‌ی هنر معاصر کی‌دبلیو دیگر مکان برگزاری‌ این رویداد است. این مؤسسه‌ی هنری در ابتدا کارخانه‌ای متروک بود و در اوایل قرن بیستم به مرکز پویای هنرهای معاصر تبدیل شد. 

فروند

شبکه‌ای با عنوان «فروند» که مجموعه‌ای از هنردوستان، نمایش‌گردانان و هنرمندان را تشکیل می‌دهد، دسترسی مخاطبان به بی‌ینال هنرهای معاصر برلین را فراهم کرده است و از این طریق به‌طور فعال به زندگی چندوجهی فرهنگی برلین کمک می‌کند. «فروند» از مؤسسه‌ی هنر معاصر کی‌دبلیو و بی‌ینال برلین از طریق کمک‌های مالی و روابط عمومی حمایت می‌کند. کمک‌های مالی به‌واسطه‌ی حق عضویت مخاطبان جمع‌آوری می‌شود که به‌طور کامل به هر دو مؤسسه می‌رسد. اگر مخاطبان به «فروند» بپیوندند از این مزایا بهره‌مند می‌شوند:

• ورود رایگان به تمام نمایشگاه‌های کی‌دبلیو و بی‌ینال برلین،
• دعوت‌نامه برای ورود به کلیه‌ی پیش‌نمایش‌ها و افتتاحیه‌های رویدادهای کی‌دبلیو و بی‌ینال برلین،
• تورهای شخصی همراه با راهنما و امکان گفت‌وگو با هنرمندان و نمایش‌گردانان،
• انتخاب سفرهای هنری،
• 10 درصد تخفیف برای کلیه‌ی نشریات و نسخه‌های کی‌دبلیو.

برنامه‌ها

دوازدهمین بی‌ینال برلین برنامه‌ای جامع را برای عموم در نظر دارد و علاوه‌بر تور، کارگاه‌های آموزشی، اجراها و نمایش فیلم، مجموعه‌ای از سخنرانی‌ها در باب چه‌گونگی ادامه‌ی فعالیت استعمار و امپریالیسم در دوره‌ی کنونی را برگزار می‌کند. این برنامه‌ها به شرح زیر است:

• تورهای رایگان بازدید از مکان‌های هنری با شرکت‌کنندگان محدود،
• اجرای نقاشی‌دیواری به‌صورت زنده توسط مریم الهایک (Myriam El Haïk) در روزهای پنج‌شنبه همراه با نوازندگی پیانو با هدف شکستن مرزهای مکانی و زمانی،
• حضور در کتاب‌خانه‌ی چوبی مشتمل بر کتاب‌هایی که از درختان ساخته شده‌اند. در این برنامه مخاطب با این پرسش روبه‌رو می‌شود که اگر درختان از این فرایند رضایت نداشته باشند، چه‌طور می‌توان کتاب‌ها را مورد مطالعه قرار داد و باید آن کتاب‌ها را به چه‌کسی بازگرداند؟ اجراگر این برنامه فابیولا (Fabíola) است،
• کنفرانسی درباره‌ی ناخودآگاه استعماری امپریالیسم اروپایی موجود در سال 1991 که در انتقال زباله‌های سمی به کشورهای جهان سوم برای پاکیزگی زمین‌شان به اتفاق نظر رسیده بودند،
• کنفرانسی با عنوان «یونیورسال کیست؟» که به تبعیض طبقاتی و نژادی انتقاد می‌کند،
• کنفرانس «مقاومت فردی زنان در دوران شاه» با ارائه‌ی زوزانا هرتزبرگ (Zuzanna Hertzberg)،
• کنفرانس «ردیابی خطوط استعماری» با ارائه‌ی نه‌نه اپوکو (Nene Opoku).

منبع، تصویر کاور و اسلایدر: 

• www.berlinbiennale.de