نمایش «در نور ماه: شب در چاپ‌های ژاپنی‌» توسط مؤسسه‌ی هنر شیکاگو

مؤسسه‌ی هنر شیکاگو (The Art Institude of Chicago) نمایشی از چاپ‌های هنرمندان ژاپنی را از تاریخ ۲۰ ژانویه‌  تا ۱۴ آپریل ۲۰۲۴ (۳۰ دی ۱۴۰۲ تا ۲۶ فروردین ۱۴۰۳) ارائه می‌دهد. این نمایش تحت‌ عنوان «در نور ماه: شب در چاپ‌های ژاپنی‌» به اهمیت زمانی شب در آثار چاپی هنرمندان می‌پردازد؛ آثاری از برخی هنرمندان شاخص ژاپنی ازجمله اوتاگاوا هیروشیگه (Utagawa Hiroshige)، سوزوکی هارونبو (Suzuki Harunobu)، کاواسه هاسویی (Kawase Hasui) در این نمایش ارائه شده است.

طی قرن‌ها، هنرمندان ژاپنی بسیاری به مفهوم «شب» در آثار خود پرداخته‌اند. توجه به تاریکی شب در این آثار به اشکالی متفاوت نمایان شده است؛ از این میان می‌توان به برخی ساختارهای بصری پرتکرار که شباهنگام را تداعی می‌کنند، ازجمله منظره‌‌های خالی از حضور انسان، تصویر توده‌ای از سیاهی شب و یا استفاده از پس‌زمینه‌‌های تاریک برای به‌نمایش درآوردن بیش از پیش فیگور‌‌های پرتحرک اشاره کرد.

در چاپ‌های اولیه‌ی ارائه‌شده در این نمایش، فیگورها عنصر مهم هستند و تاریکی شب در پس‌زمینه‌ی آن‌ها دیده می‌شود. این ساختار تصویری از اواسط تا اواخر قرن هجدهم در آثار افرادی هم‌چون سوزوکی هارونبو و اوکومارا ماسانبو (Okumura Masanobu) دیده می‌شود. در قرن نوزدهم مناظر چاپی‌ با تمرکز بر آسمان‌ شب به‌تصویر درمی‌آمدند. در ادامه‌ی آسمان‌های این‌ طرح‌ها، مردم حاضر در مناظر شهری و روستایی در این آثار دیده می‌شوند که حضورشان بسیار کمتر از آثار قرن هجدهم مورد توجه است و نقش ویژه‌ای در طرح‌های این چاپ‌‌ها ندارند.

رفته‌رفته هنرمندان زمان را به‌شیوه‌‌ای جست‌وجوگرایانه و تازه‌تر نسبت به روش‌های پیشین به‌تصویر درآوردند. نمونه‌ی بارز هنرمندی که از این شیوه استفاده کرده، هیروشیگه است. وی زمان‌ها و حالات متفاوتی از شب‌ را در آثار خود ثبت کرده است؛ برای مثال می‌توان به گرگ‌ومیش یا نیمه‌شب اشاره کرد که با تفکیک رنگ‌ آسمان، نمایش این اتفاق ممکن شده است.  در قرن بیستم هنرمندان فعال در حوزه‌ی چاپ، با استفاده از روش‌هایی همانند به‌کاربردن نور ستاره‌ها، بازتاب نور ماه بر آب و ... توانستند حالات متفاوتی از شب را در آثار خود به‌تصویر درآوردند. برای مثال، کاواسه هاسویی با استفاده از شدت کمی نور در صحنه‌‌های تاریک آثارش، تصاویری به‌شدت وهم‌آلود خلق کرده است که در تاریخ آثار چاپی ژاپن اهمیت به‌سزایی دارد.

تصویر کاور و اسلاید:

• artic.edu