نمایش تازه‌ی لوسین فروید: «نقاش و خانواده‌اش»

آن‌چه در خصوص تاریخ همواره بیش‌ازهمه به هیجانم آورده، پیگیری ردی از شخصیتی حقیقی در گذر سال‌هاست؛ احتمالاً به‌همین‌جهت «صدسال تنهایی» مارکز سرگرمی بسیاری‌ از افراد است که همانند من کنجکاو شجره‌نامه‌های شخصی و روایت آدم‌های واقعی‌اند. زیگموند فروید را بسیاری از ما می‌شناسیم؛ فرویدِ خواب‌ها و روان‌های رنجور و لغزش‌های کلامیِ تعمدی. فروید ناخودآگاه و اضطرابِ اختگی. اگرچه حالا به مدد رویکردهای نوین‌تر می‌دانیم آن‌چه روانکاوِ پیر پی‌ ریخته، منسوخ و منقضی‌‌ست؛ اما نمی‌توان منکر اثرگذاری او بر نسل‌های بعد شد. آن‌چه این‌جا در این متن مدنظر داریم، نه رودررویی با فروید بزرگ، بلکه با نوه‌ی نقاش اوست. لوسین فروید، نوه‌ی زیگموند فروید، نقاش واقع‌گرای آلمانی‌‌الاصل است که در هیاهوی تسلط نازی‌ها به آلمان با خانواده به انگلستان گریخت.

لوسین از همان‌سال‌های ابتدایی درخشان بود و علاقه‌اش به چهره‌ها و آدم‌ها را پنهان نمی‌کرد. رویداد «نقاش و خانواده‌اش» برای اولین‌بار آثار لوسین را به خانه‌ی پدربزرگ می‌برد؛ به این امید که داستانی خانوادگی را برای مخاطب روایت کند. این نمایش از تاریخ ششم ژوئیه ۲۰۲۲ تا ۲۹ ژانویه‌ی سال آینده در خانه‌ی شخصی زیگموند و آنا فروید در لندن (موزه‌ی فروید) برگزار خواهد شد. قطعه‌های هنری ارائه‌شده در این نمایش تازه‌اند و به نقاشی محدود نیستند؛ نامه‌های لوسین، کتاب‌ها، مجموعه‌ی عکس‌های خانوادگی و طرح‌هایی که نقاش در کودکی بر کاغذ نشانده است. از این جهت رویداد، نمایشی سوژه‌محور است؛ مشابه چیزی که در موزه‌ی ون‌گوگ می‌توانیم ببینیم. آثار هنری نقاش همه در خدمت هدفی بزرگترند و آن معرفی خالق است و نه اثر. 

لوسین فروید مانند پدربزرگش، شیوه‌ی درک ما را متحول می‌کند. او با مهاجرت از سوررئالیسم به رئالیسم روی آورد و به آدم‌ها پناه برد؛ به حلقه‌ی کم‌جمعیت اما صمیمی خانواده‌ و البته معدود دوستانی که یک یهودی می‌تواند در کشوری غریبه و در بحبوحه‌ی یهودی‌ستیزی برای خود دست‌وپا کند. آن‌چه این رویداد را منحصربه‌فرد می‌کند، مواجهه‌ی چهره‌به‌چهره‌ی نمایش‌گردان با هنرمند است. کمتر کسی می‌داند که لوسین عاشق خواندن بود، کتاب از دستش جدا نمی‌شد، واژه‌ها را با ولع دنبال می‌کرد و تشنه‌ی کشف فرم‌های جدید نگارش بود. اما چیزی که بیش‌ازهمه و با اشتیاق دنبال می‌کرد، اسب‌ها بودند. اسب‌ها هم در دوره‌ی رئالیسم او حاضرند و هم در سوررئالیسم. برای‌مثال «پیکره‌ای با اسب‌ها» که آرت‌ بازل ۲۰۱۶ میزبان آن بود، یادگار دوره‌ی سوررئالیسم هنرمند است. رویداد «نقاش و خانواده‌اش» رد علاقه‌ی هنرمند به اسب‌ها را تا کودکی پی گرفته است. نقاشی‌ای از سال ۱۹۳۰ از لوسین جوان به نمایش گذاشته شده که پیوست نامه‌ای به پدرش بوده است؛ اسبی سرخ میان علف‌های سبز ایستاده و آسمان نقاشی بنفش و ابری است: سوررئالیسم ویژه‌ی لوسین فروید با رگه‌هایی از واقعیت پیشِ چشم مخاطب. مجسمه‌ی «اسب سه‌پا»، تنها مجسمه‌ی هنرمند، که خلق آن به سال ۱۹۳۷ برمی‌گردد، دیگر اثری‌ست که از این خبر می‌دهد که فروید از کودکی شیفته‌ی این حیوان بوده، فرم جسمی او را در دست تصور می‌کرده و از نقاشی تا مجسمه، رسانه‌های متنوعی را برای بهتر شناختن اسب به‌مثابه یک سوژه‌ی هنری امتحان کرده است. 

«درخت نخل» که یادگاری‌ست برای آنا فروید، عمه‌ی لوسین، از موزه‌ی فروید به این رویداد آمده و در سال ۱۹۴۴ خلق شده است. این اثر سرنخی ظریف از هنرمند به مخاطب می‌دهد؛ این‌که گویا هنرمند علاوه‌بر آدم‌ها، که پیش‌تر با به تصویر کشیدن‌شان به شهرت رسیده، به آن‌چه زنده است علاقه نشان می‌داده. درخت خرمایی که فروید از یک مرکز باغ در سنت جانز وود (St John's Wood) خرید، برای سال‌ها بخشی از استودیوی او بود. قهوه‌ی عصر را موقع تماشای درخت می‌خورد و رد این تماشا را در «اتاق نقاش» (۱۹۴۳-۱۹۴۴) و اثر «داخلی در پدینگتون» (Interior in Paddington) (۱۹۵۱) می‌توان دید. 

نمایش «نقاش و خانواده‌اش» با همکاری موزه‌ی فروید و به نمایش‌گردانی مارتین‌ گی‌فورد، دوست و مشتاق قدیمی لوسین، برگزار خواهد شد. گی‌فورد نویسنده و منتقدی هنری‌ست که علاوه‌بر فروید درباره‌ی ون‌گوگ، میکل‌آنژ و دیوید هاکنی هم دست به قلم شده است. شاید به‌همین‌خاطر است که رویداد «نقاش و خانواده‌اش» مشابه تجربه‌ی قدم زدن در موزه‌ی ون‌گوگ در آمستردام است. سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۵ گی‌فورد مقابل فروید نشست تا پرتره‌ای از او بکشد، تجربه‌ای که بعدتر در کتاب «مردی با شال آبی: روند خلق یک پرتره با لوسین فروید» به آن پرداخته شد؛ تجربه‌ی هفت‌ماه نشستن مقابل بوم یکی از مشهورترین نقاشان پرتره‌‌ی جهان و نظاره کردن روند فنی و روان‌شناختی خلق هنری او . گی‌فورد علاوه‌بر آثار هنرمند، چیزی دیگر را هم در این رویداد عرضه کرده: فهم برآمده از معاشرتی که به هیئت یک رویداد هنری درآمده است. 
 
 
 

منابع: 

• herfeh-honarmand.com/blog/%D9%84%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D9%81%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%DB%8C/
• www.freud.org.uk/exhibitions/lucian-freud/?utm_term=62bf0bf7cfefa60696b2fb880149ead8&utm_campaign=ArtWeekly&utm_source=esp&utm_medium=Email&CMP=artweekly_email
• www.wikiart.org/en/lucian-freud/horse-smiling
• artbasel.com/catalog/artwork/36552/Lucian-Freud-Figure-with-Horses
• www.theguardian.com/books/2010/sep/26/man-with-blue-scarf-lucian-freud-review

تصاویر کاور و اسلایدر:

• Lucian (left) with his father Ernst Freud and brothers Clement and Stephen Gabriel, c. 1930 | © The Lucian Freud Archive | All Rights Reserved 2022 / Bridgeman Images. Collection of the Freud Museum London | www.freud.org