«حریم خصوصی»؛ نمایش انفرادی کامروز آرام در کلوپ هنری شیکاگو

از شانزدهم فروردین‌ماه تا بیست‌ودوم مردادماه هزاروچهارصدویک آثاری از کامروز آرام (متولد ۱۳۵۷، شیراز)، هنرمند ایرانی ساکن آمریکا، در کلوپ هنری شیکاگو (The Arts Club of Chicago) به نمایش درآمد. «حریم خصوصی» (Privacy) میزبان منتخبی از آثار هنرمند بود و تنوعی از رسانه‌هایی چون نقاشی‌دیواری، مجسمه‌ و چیدمان در آن ارائه شد. کامروز آرام زمانی که هشت‌سال داشت، به‌همراه خانواده‌ از زادگاهش ایران مهاجرت کرد و به‌همین‌دلیل تحصیلات هنری خود را در بستر فرهنگی و اجتماعی کاملاً متفاوتی گذراند؛ بااین‌حال در آثار او که در حوزه‌های نقاشی، مجسمه‌سازی، چیدمان، کلاژ و عکاسی جای می‌گیرند، رگه‌هایی از درون‌مایه‌های هنر ایرانی به‌وضوح مشهود است.

کامروز آرام در تلاش است تا از خلال آثار خود، تناقض‌های دوگانه‌‌ای را که میان نقاشی و مجسمه‌سازی، پس‌زمینه و پیش‌زمینه و محیط عمومی و فضای خصوصی شکل گرفته‌اند، به پرسش بکشد. در آثار او موتیف‌های گیاه‌شناسانه‌ای به چشم می‌خورد که ملهم از نگاهی است که هنرمند به هنرهای تزئینی مانند فرش، سفال یا سرامیک دارد. در یکی از کارها با عنوان «ترکیب‌بندی داخلی (بیرونی/اندرونی)» هنرمند ظروفی سرامیکی را که بر سطح‌شان نقش‌ونگاری از گیاهان حک شده، داخل قفسه‌ای قرار داده است؛ ترکیب نقاشی درونِ اثر و سفال‌های داخل قفسه، جسمیتی موزه‌ای به کار داده‌ که آن را به یک مجسمه یا اثر نمایشی بدل کرده است. 

آثار به‌نمایش‌درآمده‌ در کلوپ هنری شیکاگو، موقعیتی در فضا دارند که مخاطب در مقابل آن‌ها با ترکیبی از عناصر تزئینیِ دیگری مانند مبلمان، نقاشی‌های دیواری و... نیز مواجه می‌شود. این‌گونه ترکیب چیدمانی از اجسام و آثار در فضای سالن موزه، در تلاش است تا جدا از ماهیت مستقل‌شان، بر ارتباط میان آن‌ها تأکید کند. 

آن‌چه فارغ از چیدمان آثار مشهود است، کم‌رنگ نشدن خاطرات شخصی هنرمند از وطن، با وجود فاصله‌ای است که به‌لحاظ جغرافیایی با آن دارد. کامروز آرام در این خصوص می‌گوید: «زمانی که دریاچه (اشاره به دریاچه‌ای واقع در ولفلیت) بی‌تلاطم است و شاخه‌های درختان رو به بالا و پایین در حرکتند، برای من یادآور عمارت‌هایی در ایران است که حوض مقابلِ آن‌ها تصویرشان را در آب منعکس می‌کند.» 

نمایش آثار هنرمند در سالن‌های گالری با چالشی از جنس همین انعکاس مواجه بوده‌ است. اگر به تصاویر منتشرشده از گالری نگاهی بیندازیم، بازتابِ آن‌چه روی دیوارها آویخته‌شده بر سطح صاف و صیقلیِ کفِ سالن‌ها مشهود است؛ به‌خصوص زمان‌هایی که گالری خلوت باشد و در نقاشی‌های دیواریِ بزرگ‌اندازه‌ای که بر دیوارهای اصلی گالری نصب شده‌اند. شاخه‌های اسلیمی و موتیف‌وارِ گیاهان، مانندِ ستون‌های عمارتِ چهل‌ستون اصفهان دوبرابر شده‌اند و کف سالن‌های گالری انعکاس یافته‌اند. هنرمند برای شاخص‌تر کردن بازتاب آثار، آن‌ها را تا حد امکان نزدیک به سطح زمین بر دیوار آویخته است. علاوه‌بر این، کامروز آرام بر این نکته تأکید دارد که تمامی آثار به فراخورِ فضای نمایش‌شان خلق شده‌اند تا تداعی‌گر ستون‌ها و بازتاب موتیف‌هایی باشند که فضای مثبت و منفی درونی‌شان از میانِ تابلوها به بیرون منعکس شده‌اند. 

کامروز آرام طی شکل گرفتن این پروژه‌ی هنری، پیوندی عمیق با جغرافیا و فضا برقرار کرده است. جغرافیایی که با وجود فرسنگ‌ها دوری از وطن، برای او مابه‌ازایی بیرونی در مکان فعلی زندگی‌اش یافته است؛ جایی در ولفلیت (Wellfleet)، شهرکی در ایالت ماساچوست آمریکا، که پیاده‌روی‌های روزانه‌ی هنرمند در آن به ایده‌ی اولیه‌ی این نمایش هنری سر و شکل داده است. 

فعالیت هنری کامروز آرام تلاشی است برای ادغامِ دو بسترِ هنری مجزا در فضایی متفاوت؛ بومی سفید در مقابل هنرمندی قرار دارد که کیلومترها از وطن دور است، ولی اندوخته‌های ذهنی و بصری‌ به یاری‌اش آمده‌اند تا آن را از عناصری پر کنند که پی‌رنگی از نقوش تزئینی فرش‌ها و مینیاتورهای دوران گذشته دارند و با عناصر فرهنگی و تاریخی هنر غربی ترکیب شده‌اند. در بخش‌هایی این مرز میان شرق و غرب پررنگ و شاخص است و در جایی دیگر نیازمند کنکاشی درونی است. 

منابع:

• www.kamroozaram.com/navigation
• www.provincetownindependent.org/arts-minds/2022/05/11/a-public-exploration-of-privacy

تصویر کاور و اسلایدر: 

• www.artsclubchicago.org