برگزاری دو نمایش انفرادی از بی‌تا رضوی در وین و کرمان

از تاریخ ۷ تا ۳۰ ژوئیه ۲۰۲۲ (۱۶ تیر تا ۸ مرداد ۱۴۰۱) گالری هینترلند (Hinterland Galarie) در وین میزبان چیدمانی از بی‌تا رضوی با عنوان «تصاویر پاک‌شده از اثری درباره‌ی پاکسازی تاریخی» خواهد بود. این نمایش بخش سانسورشده‌ای از چیدمان مفصل رضوی‌ست که به‌عنوان نماینده‌ی کشور استونی در پنجاه‌و‌نهمین دوره از بی‌ینال ونیز نیز حضور دارد. هم‌چنین این نمایش روز شنبه ۱۵ ژوئیه ۲۰۲۲ (۲۵ تیر ۱۴۰۱) به‌مدت یک‌هفته در نمایشگاهی در کرمان برگزار خواهد شد.

این مجموعه عکس آرشیوی، مستندی از مناظر طبیعی تخریب‌شده‌ی «هند شرقی هلند» (Dutch East Indies) است؛ یکی از مهم‌ترین مستعمرات زیر سلطه‌ی امپراطوری هلند که پس از جنگ جهانی دوم به استقلال رسید و به اندونزی کنونی تبدیل شد. این مستند اوضاع زندگی کارگران و هم‌چنین غارت و استخراج بی‌رویه‌ی منابع طبیعی آن منطقه را نمایش می‌دهد. در واقع این تصاویر، بخش اصلیِ مجسمه‌‌ای متحرک با نام «کِرَت: دیابُلو شماره‌ی ۳» (Kratt: Diabolo No 3) است که قرار بود در بی‌ینال ونیز ۲۰۲۲ در غرفه‌ی استونی به نمایش دربیاید؛ اما با پافشاری و اعمال نفوذ نمایش‌گردانِ مجموعه کنار گذاشته شد.

این مجسمه‌ی متحرک ِعنکبوت‌شکل از فلز، موتورهای الکتریکی، نقاشی‌هایی از گونه‌هایِ متنوع گیاهی و هم‌چنین عکس‌های آرشیوی چاپ‌شده روی نوارهای سفید ساخته شده است که با به حرکت درآوردن اجزای درونی خود، تصاویری را تولید می‌کند. ایده‌ی این اجرا از موجودی اسطوره‌ای در فرهنگ عامه‌ی استونی به نام «کرت» (Kratt) الهام گرفته شده که اربابش او را از علف خشک یا اسباب قدیمی خانه ساخته است. افسانه می‌گوید که این ارباب برای جان‌بخشی به کرت باید سه قطره از خونش را به شیطان اهدا می‌کرد و پس از آن می‌توانست این موجود افسانه‌ای را به‌طور کامل تحت‌فرمان خود در‌آورد.
روش کار این دستگاه متحرک به‌گونه‌ای‌ست که غلطک‌های بالایی آن، تصاویری از امیلی رزالین سال (Emilie Rosaline Saal)، نقاش استونیایی، را بازتولید می‌کنند که در آغاز سده‌ی بیستم، گیاهان استوایی این جغرافیای استعمارزده (هند شرقی هلند) را نقاشی می‌کرد. این تصاویر با هدف پاک‌سازی تاریخی روی نوارهای سفید این دستگاه قرار می‌گیرند، درست همان‌طور که امیلی گل‌ها و گیاهان را روی پس‌زمینه‌ی سفید نقاشی می‌کرد تا آن‌ها را از زمینه‌های استعمارزده جدا سازد. در واقع این دستگاه امکان خدمتکار برای خدمتکار را بازنمایی می‌کند که برگرفته از رویکرد هنری امیلی نسبت به کارگران زن اندونزیایی‌ست که در خانه‌ی او کار می‌کردند. این تصاویر زیبا که از چاپگر مرکزی این دستگاه بیرون می‌آیند، به پیشینه‌ی توسعه‌ی فن‌آوری چاپ مدرن و هم‌چنین چاپ‌های آندرس سال (Andres Saal)، نویسنده و عکاس استونیایی، اشاره دارند که سال‌ها مدیریت بخش عکاسی در ارتش استعماری هلند را به عهده داشت. او با تولید تصاویری از گیاهان، نقشه‌ها و اطلاعاتی مرتبط با این منطقه‌ی مستعمره، رویکردهای کشورهای استعمارگر را برای گستره‌ی بیش‌تری از مخاطبان ملموس ساخت. 

چیدمان این اجرا به‌گونه‌ای‌ست که بازدیدکنندگان به‌سختی می‌توانند نقاشی‌های مرتبط با گیاهان را، که توسط قسمت بالایی دستگاه تولید شده‌اند، از پایین ببینند. در عوض آن‌ها تصاویری را می‌بینند که از میان غلطک‌هایی شبیه پاهای عنکبوت عبور می‌کنند. این پاها تاری از تصاویر آرشیویِ مناظر استعمارزده را می‌بافند تا این‌گونه آن‌ها را مستند سازند. در واقع رضوی در این نمایش انفرادی در تلاش است که روایتی دیگر از این تاریخ استعماری را بازآفرینی کند تا از این طریق روایت‌های ساخته‌شده از منظر اروپایی‌ها را، که جنبه‌هایی از آن پوشانده یا برجسته شده‌اند، به چالش بکشد.
بیتا رضوی (۱۳۶۲، تهران) هنرمند چندرشته‌ای‌ست که هم‌اکنون در دو شهر هلسینکی و موهو در استونی زندگی و کار می‌کند. نقد اجتماعی‌ـ‌سیاسی، حافظه‌ی ‌جمعی‌ـ‌فرهنگی  و مشاهدات و تأملات او بر اوضاع و احوال زندگی روزمره، به‌ویژه جفرافیایی که این موضوع‌ها از دل آن بیرون زده‌اند، عناصر اصلی آثار او را تشکیل می‌دهند. 

منبع: 

• www.bitarazavi.com

تصویر کاور و اسلایدر:

• Installation views of the censored work at the Estonian pavilion | 59th Venice biennale | photos by David Koza