وضعیت بازار ثانویه در دوره همه‌گیری کرونا

گاهی خبرنگاران به‌دلیل توجه عمده‌ای که فقط به دو بخش از تجزیه و تحلیل بازار هنر نشان می‌دهند، مقصر شناخته می‌شوند. اولین مورد گالری‌های بین‌المللی هستند که آثار هنرمندان مشهور را با قیمت‌های بسیار بالا می‌فروشند و مورد بعدی هنرمندان پیشگام و جوان هستند که آثارشان در حراجی‌ها و هنگام برآورد قیمت، بارها چکش می‌خورد. این توجه عمده ذهنیتی نادرست را به وجود می‌آورد؛ زیرا باعث افراط و تمرکز بر تنها یک بخش از بازار می‌شود. 

هم‌راستا با گالری‌های بزرگ و هنرمندان در حال‌ رشد، محرک دیگری که بازار را فعال نگه می‌دارد تجارت سالم در بازار ثانویه‌ی آثار هنری است. در این بخش دلالان شامل افرادی هستند که آثاری مانند شاهکارهای اکسپرسیونیسم انتزاعی را با قیمت ده‌ها میلیون دلار می‌فروشند و همچنین افرادی که در گالری‌های کوچک به خرید‌وفروش آثار بسیار ارزان‌قیمت مشغولند. دکتر کلر مک اندرو، بنیان‌گذار موسسه‌ی آرتس اکونومیکس، می‌گوید که در آرت‌فر آرت بازل و یو‌بی‌اس گلوبال آرت مارکت ریپورت سال 2020، چندین ویژگی بازار ثانویه‌ی هنر، این صنعت را از دیگر تجارت‌ها متمایز کرده است. «یک ویژگی منحصربه‌فرد تجارت هنری این است که بازار ثانویه یا فروش مجدد، قیمت‌ها را مدیریت می‌کند. این بازار با بالاترین قیمت تجارت، به جای‌اینکه بین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان شکل بگیرد، بین مصرف‌کنندگان سابق، آینده و واسطه‌‌گران اتفاق می‌افتد.» گاهی هنرمندان بازار ثانویه تثبیت‌شده‌تر هستند و این به‌معنی برچسب‌هایی با قیمت بالاتر است. همچنین این هنرمندان اغلب فوت شده‌اند یا به تازگی درگذشته‌اند؛ بنابراین کمیاب بودن آثار آن‌ها باعث افزایش قیمت و ارزش آن‌ها می‌شود. گالری‌های بسیاری در هر دو بخش این بازار فعالیت می‌کنند. طبق نظرسنجی مک اندرو، بیشتر از یک سوم (%37) آن‌ها در هر دو بازار اولیه و ثانویه فعالیت دارند، درحالی‌که بیش از نیمی (%55) تنها در بازار اولیه و فقط %8 به‌طور انحصاری در بازار فروش مجدد فعالیت می‌کنند.  

ما با چهار گالری در سه قاره صحبت کردیم، این گالری‌ها یا تنها در بخشی از بازار ثانویه یا منحصراً در این بازار تجارت می‌کنند. مقصود ما این بود که دریابیم آن‌ها چگونه خود را با دوره‌ی جدید همه‌گیری بیماری وفق می‌دهند و همچنین برای خود و همتایانشان چه آینده‌ای را متصور می‌شوند. 

ایزابل میگنونی، مدیر گالری الویرا گونزالس مادرید، در دفاع از همکارانش گفت که، %60 تجارت گالری‌ها در فروش مجدد اتفاق می‌افتد. همچنین او تأکید کرد که تنها گالری‌های لوی گوروی و آکواولا در بازار ثانویه نیستند که نمایشگاه‌های مولتی میلیاردیشان بسیار خبرساز می‌شود. «گالری‌های بسیاری در سرتاسر اروپا با یک یا دو کارمند وجود دارند که آثار فوق‌العاده و مهمی را در بازار ثانویه به فروش می‌رسانند.» او همچنین ادامه داد: «اخباری از این گالری‌ها در روزنامه‌ها چاپ نمی‌شود، اما آن‌ها به خوبی تجارت می‌کنند و تخصص خوبی در این زمینه دارند که من روزبه‌روز به آن بیشتر اهمیت می‌دهم.» 

این گالری‌ها به‌دنبال اوضاع این روزهای دنیای هنر، خودشان را به‌سرعت با وضعیت پاندمی و دنیای مجازی وفق داده‌اند؛ همچنین تا حدی مانند گالری‌های پیشرفته و دیجیتال به‌صورت اختصاصی در حوزه‌ی هنر معاصر فعالیت دارند. آن‌ها وب‌سایت‌هایشان را بهینه‌سازی کرده‌اند و از بازدیدهای آنلاین نمایشگاهی استفاده می‌کنند. همچنین خرید‌وفروش آثار هنری در قالب فایل جی‌پگ و دیگر فرم‌های مشابه را آغاز کرده‌اند؛ چیزی‌که هرگز در گذشته وجود نداشت. البته تا زمان نگارش این مقاله، هنوز این گالری‌ها به سمت آثار هنری ان‌اف‌تی، پذیرش رمزارز به‌عنوان مبلغ پرداختی یا استفاده از تکنولوژی بلاک‌چین هجوم نبرده‌اند.

همین اواخر توکیو گالری پلاس بی.تی.ای.پی وب‌سایتش را با بازدیدهای نمایشگاهی و تصاویر بسیار واضح بازسازی کرد که منجر به بازدیدهای بیشتر شده است. با این وجود هیروکی ساساکی، مدیر گالری، با اظهار ناراحتی گفت: «دنیای هنر همواره در حال تحول است و رقابت با آن به هیچ‌وجه کار آسانی نیست.» (اما ساساکی متذکر شد که گالری‌های ژاپنی به تحقیق در زمینه‌ی ظرفیت‌های بلاک‌چین مشغولند و انجمن دلالان هنری نیپون در حال مطالعه بر ان‌اف‌تی‌ها هستند). میگنونی اظهار داشت که گالری‌اش به‌صورت کاملاً تصادفی، کمی قبل از سررسیدن کووید-19 بازطراحی شد و در طول قرنطینه پیشرفت‌های بیشتری در آن صورت گرفت. او گفت: «ما هیچ‌گاه از نقاشی‌ها ویدیو تهیه نمی‌کردیم» اما این ویدیوها اطلاعات غنی در اختیار کلکسیونرها برای خرید آثار قرار می‌دهند؛ درحالی‌که این افراد قبلاً فقط با مشاهده‌ی آثار هنری از نزدیک، اقدام به خرید آن‌ها می‌کردند. 

به احتمال فراوان، روندی مانند گذشته دیگر وجود نخواهد داشت. 

بو یانگ سونگ، مدیر گالری کوکیه در سئول، که تجارتش تقریباً یک‌پنجم از بازار ثانویه را به خود اختصاص داده‌ است، خاطرنشان کرد: «بسیار بعید است که بازار ثانویه‌ی هنر به روال سابق بازگردد.» همچنین «نوآوری واژه‌ی «پست-کووید» و استفاده‌ی همه‌گیر از آن، دلالتی دیگر بر این است که جهان هرگز به‌صورتی که قبل از پاندمی بود بازنمی‌گردد.» قبل از کووید-19 ما فقط قادر به معرفی آثار ثانویه در نمایشگاه‌ها بودیم. افزایش این بیماری منجر شد تا محدودیت‌ها را از سر راه برداریم و از اُ.وی.آر و دیگر پلتفرم‌های آنلاین برای بخش‌های مجازی و در حال‌افزایش برنامه‌هایمان استفاده کنیم.»

توماس بی.پارکر مدیر گالری‌ هرشل اند آدلر نیویورک گفت که این گالری برحسب ضرورت از پلتفرم‌های دیجیتالی که نمایشگاه‌ها و همچنین کمپانی‌های هنری مانند آرتسی، فرست دیبز و آرت‌نت تدارک دیده‌اند استفاده می‌کند. او همچنین تأکید کرد که این بازار بسیار شلوغ است و تنها راه دیده‌ شدن، دیجیتال بودن است. (تجارتِ هرشل و آدلر کاملاً مربوط به بازار ثانویه است اما گالری همکار آن‌ها یعنی هرشل و آدلر مدرن، کاملاً مرتبط به بازار اولیه است). او ادامه داد: از آنجایی‌که دیگر نمایشگاه‌ها و کمپانی‌ها چنین پلتفرم‌های گران و چشم‌گیری تهیه دیده‌اند، «ما احتیاجی به ایجاد چنین حضور حساس و پرجزئیاتی نداریم.»  

گالری‌ها یادآوری کردند که آن‌ها تنها بخشی نیستند که به‌وسیله‌ی افزایش تجارت دیجیتال در طول همه‌گیری بیماری متحول شده‌ و تغییرشکل‌ پیدا کرده‌اند؛ بلکه کلکسیونر‌های گالری‌ها که بعضی از آن‌ها متعلق‌به نسل‌های پیشین هستند هم روش خود را تغییر داده‌اند. 

سونگ گفت: «این تغییرات شدید که درطول یک‌سال‌ونیم گذشته اتفاق افتاده‌، باعث تشویق مشتری‌های ما برای اعتماد به ارتباط آنلاین در زمینه‌ی بازدید و بحث درباره‌ی آثاری شده‌ که ارائه داده‌ایم.» میگنونی هم، در کشوری دورتر، چنین نظری دارد: «اکثر کلکسیونرهای ما افراد جوان یا آشنا به تکنولوژی نیستند. ما برای آن‌ها دعوت‌نامه‌های دیجیتالی می‌فرستیم، در ابتدا تمایلی نشان نمی‌دهند یا از افراد دیگری کمک می‌گیرند. اما به‌زودی متوجه می‌شوند که این‌کار بسیار آسان و قابل‌دسترس است. بنابراین می‌توانیم صحبت‌های طولانی‌مدتی در پلتفرم «زووم»، که برای آن‌ها و همچنین برای خودم هم بسیار جدید است، داشته باشیم. این اتفاق باعث شده در تازه‌ای به روی ما شود.» 

گالری‌ها در نقاط دورافتاده‌ی جهان با روش‌های مختلفی خود را با فن‌آوری‌های جدید سازگار می‌کنند. این اتفاق چه به‌دلیل سطوح مختلف زیرساخت‌های دیجیتال موجود و چه به‌دلیل نیازهای متفاوت رخ می‌دهد. برای مثال، سونگ امیدوار است تکنولوژی بلاک‌چین باعث جلوگیری از فعالیت جاعلان هنر در بخش‌هایی از جهان شود که تاریخ و گذشته‌ی مختصری در ایجاد کاتالوگ دارند. در عین‌حال پارکر با تردید به بلاک‌چین نگاه می‌کند. او هنگامی‌که صحبت از ثبت یک اثر می‌شود، می‌گوید: «ما یک پرونده‌ی فیزیکی داریم، همچنین برای هر اثر، کارت‌هایی داریم که با مشخصات آن اثر پر می‌شوند. حتی همین الان هم برای هر اثری که به اینجا وارد می‌شود چنین کارت‌هایی تعبیه می‌کنیم.» با اینکه او از هرشل و آدلر به عنوان مخالفان بلاک‌چین نام‌ برد، متذکر شد که هرگز فردی شکاک و دیرباور نیست: «این یک پدیده است اما باید مراقب باشید تا در آن غرق نشوید. این‌ها می‌توانند با دقت یا با زیرکی استفاده شوند. افرادی هستند که به‌خوبی متوجه این قضیه می‌شوند اما گمان نمی‌کنم که ما هم یکی از آن‌ها باشیم.» 

واکسن‌ها به زودی باعث فعالیت دوباره‌ی جوامع می‌شوند و بازار هنر می‌تواند به آینده‌ای معمولی دسترسی یابد (یا شاید اینچنین به‌نظر می‌آید)، اما چه چیزی در انتظار این بخش مهم بازار خواهد بود؟ گالری‌ها ایده‌ی متفاوتی نسبت‌به آنچه اتفاق خواهد افتاد یا بهتر است اتفاق بیوفتد دارند. 

میگنونی اصرار دارد که نمایشگاه‌های هنر کاملاً بر بازار ثانویه تکیه خواهد داشت. او تاکید کرد: «بازار اولیه بسیار پر زرق‌وبرق و پر جذبه است. من متوجهم که کلکسیونرهایی هستند که درباره‌ی کاز می‌دانند اما دوشان را نمی‌شناسند. اگر نمایشگاه‌ها کلکسیونرهایی را می‌خواهند که می‌دانند این بازار چقدر قوی، قابل‌اعتماد و موثر است، نیاز به گالری‌های بازار ثانویه دارند تا آثار مهم تاریخی را خرید‌وفروش کنند. 

برخی از این گالری‌ها معتقدند به‌دلیل همه‌گیری بیماری متحول شده‌اند. از یک طرف سونگ می‌گوید: «گالری کوکیه آماده‌ی تحول روش‌های نوین تجارت است که کاملاً با اقلیم جدید سازگاری دارد. علاوه‌بر تقویت حضور آنلاین‌ و افتتاح ساختمان K1 به‌عنوان یک مجموعه‌ی چندمنظوره‌ی هنری، که با کافه، رستوران و یک مرکز سلامت برای درمان جسم و روح مجهز شده‌ است، ما به طراحی هردو حالت ارتباط، یعنی مجازی و فردی برای ترویج حس همزیستی در دنیای هنر متعهد می‌شویم.» 

در طرف دیگر ساساکی که همسایه‌ی نزدیک سونگ در گالری توکیو + BTAP است، بدون‌تردید معتقد است: «به نظرم ما به حالت قبلی تجارت خود بازمی‌گردیم.» 

پارکر تا حد قابل‌توجهی تلفیقی از این دو مورد را بیان می‌کند. او ارتباط دیجیتال را در این برهه ناگزیر می‌داند اما تأکید کرد که هیچ‌چیز جای ارتباط فردی با هنر را نمی‌گیرد: «مشتری‌های ما حتماً می‌خواهند که به گالری‌ها بازگردند و آثار را از نزدیک ببینید. این اتفاق تغییر خوشایندی برای ما خواهد بود.» 

از این گذشته، جنونی که برای آثار جدید وجود داشت در حال افول است. پارکر ادامه داد: «در سال‌های گذشته، بهتر بگویم حدود 15-20 سال گذشته، چنین اصطلاحی وجود داشت «پرواز به کیفیت». این اصطلاحی است برای رجوع به هنرمندان و بازارهای ثابت‌شده... من این اصطلاح را در دهه‌ی گذشته نشنیدم. اما در بهار گذشته از زبان یک خریدار به گوشم خورد.» در یک حراجی، یک اثر هنری از بازار ثانویه می‌تواند به راحتی به یک اثر به‌روز از یک هنرمند معاصر ترجیح داده شود. 

کلکسیونرها در دوره‌های پرتلاطم اصولاً بهسمت دارایی‌های کم‌ریسک‌تر و امن‌تر کشیده‌ می‌شوند. پارکر به‌خوبی نیاز سرکوب‌شده‌ی این بازار را احساس کرد و اکنون که درگیر پیشرفت‌ها تکنولوژیک شده‌اند، خود را به همراه همکارانش، کاملاً مجهز کرده تا از آن بهره ببرند. 

این مقاله ترجمه‌ متنی است که در سایت artbasel.com انتشار یافته است.