بهرام دبیری

بهرام دبیری (متولد ۱۳۲۹) از هنرمندان نوگرای ایران است که در آثارش با تاکید بر ساده‌سازی فرم‌ها و بهره‌گیری از خطوط بیانگر به نمایش فیگورهای انسانی به خصوص زنان، جانوران و نمادهایی برگرفته از داستان‌های اساطیری می‌پردازد. رجوع به تاریخ تصویری هنر سنتی ایرانی و پیوند آن با مدرنیسم را می‌توان شاخص‌ترین ویژگی آثار این هنرمند دانست.

بهرام دبیری در شیراز متولد شد و از نوجوانی نقاشی را به صورت خودآموخته آغاز کرد. پس از مهاجرت به تهران در اواخر دهه چهل به تحصیل در رشته نقاشی دانشکده هنرهای زیبا مشغول شد و در کلاس‌های استادانی چون هانیبال الخاص، پرویز تناولی و بهجت صدر به فراگیری هنر پرداخت. نخستین دوره از آثار بهرام دبیری که آثار سالهای دانشگاه تا پیش از انقلاب او را شامل می‌شود، فضایی رمانتیک و گاه سوررئال از دنیای درونی هنرمند، رویاها و کابوس‌های او با تمرکز بر نمایش خطوط بدن انسان را تصویر می‌کند. دبیری از ابتدای دوران کاری خود آثارش را در نمایش‌های انفرادی و گروهی بسیاری ارائه داده است.

پس از انقلاب و ایجاد تحولات عظیم در ساختار کشور در دهه شصت، آثار دبیری دستخوش تغییراتی شد؛ در این دوران که به عنوان دومین دوره کاری بهرام دبیری شناخته می‌شود، نقاشی‌ها در ابعاد بزرگتر خلق شده، به لحاظ ساختاری کمی پیچیده‌تر بوده و در مقایسه با آثار پیشین، پرداختن به موضوعات اجتماعی و پیام‌های تاریخی در آنها اهمیت بیشتری پیدا کرده است.

از اواسط دهه شصت دوران سوم نقاشی‌های بهرام دبیری آغاز می‌شود. در این دوران او به نمایش طبیعت بی‌جان در کنار صورت و بدن انسان، و حیواناتی چون اسب و گاو که یادآور نقش‌های اساطیری هستند روی آورده است. رویکرد ساختاری و ترکیب‌بندی‌ها در این دوران را می‌توان متاثر از کوبیسم دانست؛ با این وجود زبان شخصی و ارجاعات سنتی در آثار وی همواره محفوظ مانده است.

بهرام دبیری آثار این دوره از کار خود را که تاکنون نیز ادامه داشته با تکیه بر جستجو و مطالعه در زمینه‌ّهای گسترده و با الهام از هنر دوران‌های مختلف شکل داده است. تاثیر از نگارگری ایرانی، به خصوص مکتب شیراز، آثار هنرمندانی چون پیکاسو و ماتیس، میراث تاریخی و اساطیری ایران و جهان، و همچنین استفاده از تکنیک‌های متعدد چون سرامیک، حجم‌های فلزی و قالیچه و نمد در آثار متاخر وی دیده می‌شود.

این هنرمند تاکنون آثار خود را در بیش از صد نمایش انفرادی و گروهی در کشورهای مختلف دنیا ارائه داده است. در میان نمایش‌ّ‌های متعدد آثار این هنرمند در دهه‌های اخیر که در داخل و خارج از ایران برگزار شده می‌توان به ارائه مجموعه «قالیچه‌های نمدین»، «سرامیک و فلزات»، «قلم‌زنی و طراحی‌ها»، «مرغ‌ها و خروس‌های بهرام دبیری»، «حشرات بهرام دبیری (دگرگیسی)»، «کتیبه‌ها» و نمایش دونفره نقاشی‌های بهرام دبیری و مجسمه‌های همسرش سیمین اکرامی اشاره کرد. آثار این هنرمند همچنین در حراجی‌های بین‌المللی به فروش رفته است.

سه کتاب «آدم‌ها و افسانه‌ها»، «درباره هنر و ادبیات: گفت و شنودی با بهرام دبیری و بهجت صدر» و کتاب «هر گفت‌وگویی یک توهم است» شامل مصاحبه‌های بهرام دبیری هستند که تا امروز منتشر شده‌اند. همچنین کتاب «گزیده‌ای از آثار بهرام دبیری» شامل ۲۵ اثر از این هنرمند در سال ۱۳۸۴ توسط نشر نظر چاپ شده است.