گوهر دشتی

گوهر دشتی (متولد 1359) در طول فعالیت حرفه‌ای خود، به خلق عکس‌های بزرگ‌اندازه با تمرکز بر مسائل اجتماعی پرداخته است. آثار دشتی ارجاعات مشخصی به تاریخ و فرهنگ معاصر ایران دارد و نگاه جامعه‌شناسانه‌ی او در کارش نمایان است. او با رسانه‌ی عکاسی مثل تئاتر برخورد می‌کند و برای بیان ایده‌های ذهنی و شخصی خود، به عکاسی صحنه‌سازی‌شده رو آورده است.

دشتی یکی از عکاسان نسل اول بعد از انقلاب است که از جریان عکاسی مطبوعاتی و مستندی که بر پایه‌ی انقلاب و جنگ شکل گرفته بود، فاصله گرفت و به تجربیات تازه‌ای دست زد که پیش از آن مرسوم نبود. او واقعیت‌های بیرونی و مسائل اجتماعی و سیاسی را با نگاهی انتقادی و شخصی بازنمایی کرد.

گوهر دشتی در دوران کودکی جنگ هشت‌ساله‌ی ایران و عراق را تجربه کرد. خانواده‌ی او در دوران جنگ شهر اهواز را ترک نکردند. تجربه‌ی دوران سخت کودکی و خطرات ناشی از جنگ، تاثیر بسیاری بر زندگی و نگاه او نسبت‌به مسائل و پدیده‌ها گذاشت و رد پای آن را در دهه‌ی اول فعالیت حرفه‌ای دشتی به عنوان عکاس، به‌وضوح قابل مشاهده است. او دانشجوی کارشناسی رشته‌ی عکاسی بود که در سال 1380، برای اولین‌بار آثارش را در نمایشگاه گروهی «یک روز در افغانستان» که توسط صلیب سرخ در تهران برگزار شد، به نمایش گذاشت. در سال 1384 از مقطع کارشناسی ارشد رشته‌ی عکاسی دانشگاه هنر تهران فارغ‌التحصیل شد. او اولین نمایشگاه انفرادی خود را در سال 1385 در گالری راه ابریشم برپا کرد.

«جنگ و زندگی امروز» از اولین آثار شناخته‌شده‌ی دشتی به‌شمار می‌آید. می‌توان این مجموعه را از نمونه‌های اولیه‌ی عکاسی صحنه‌سازی‌شده در ایران دانست. او این مجموعه‌عکس‌ها را در سال 1387 خلق کرد و در آن‌ها از تجربه‌ی شخصی خود در دوران جنگ ایران و عراق الهام گرفت. این مجموعه‌عکس در سال 1393 در نمایشگاه گروهی «فجایع جنگ؛ از سال 1800 تا 2014» در موزه‌ی لوور لنز فرانسه در کنار آثار هنرمندان برجسته‌ای چون فرانسیسکو گویا، پابلو پیکاسو و هنری مور به نمایش درآمد.

دشتی در مجموعه‌های «تجزیه‌ی آهسته» (1390) و «آتشفشان» (1391) تلاش کرد با همان نگاه روایت‌گونه، نوعی عکاسی صحنه‌پردازی‌شده را خلق کند؛ اما یکی از پروژه‌های موفق او مجموعه‌عکس «ایران، بی‌عنوان» بود که گروهی از آدم‌ها را در موقعیت‌های مختلف، در بیابانی بی‌مکان و زمان نشان می‌داد و به مسأله‌ی مهاجرت و چالش‌های آن می‌پرداخت.

دشتی از نیمه‌ی دهه‌ی نود به خلق عکس‌هایی شاعرانه از طبیعت و حیات گیاهی ‌مشغول شده است. شاید بتوان مجموعه‌عکس‌های طبیعت بی‌جان را شخصی‌ترین پروژه‌های او دانست. او در این عکس‌ها گیاهان را بر پس‌زمینه‌ای ساده با ابعادی بسیار بزرگ‌تر از اندازه‌ی اصلی‌ آن‌ها چاپ می‌کند یا مناظری که ثبت کرده را با تکنیک‌های چاپ دستکاری و محو می‌کند.

گوهر دشتی به مسأله‌ی مهاجرت و هویت وابسته به مکان توجه ویژه‌ای دارد. او در مجموعه‌ی «خانه» فضای داخلی خانه‌های قدیمی نسبتاً بزرگ و متروکی را نشان می‌دهد که صحنه‌آرایی شده و پوشیده از گیاه هستند؛ گویی گیاهان ساکنان خانه‌ها هستند و اثری از انسان در این فضا نیست. همچنین در مجموعه‌ی «بی‌ریشه» گیاهانی که از دل خاک بیرون آمده‌اند را به شکلی معلق نشان می‌دهد. این عکس‌ها به مهاجرانی اشاره دارد که از وطن جدا شده‌اند و به دنبال ایجاد بستری نو در طبیعتی دیگر هستند.
او در مجموعه‌عکس‌ «زمین‌ها» نیز بر ارتباط میان جهان طبیعی و فعالیت‌های انسانی مثل جنگ یا مهاجرت تمرکز کرده و سرزمین‌هایی آشنا، بدون‌مرزهای فرهنگی، سیاسی و جغرافیایی را به نمایش می‌گذارد. در سال های اخیر دشتی به نمایشگاه‌گردانی (کیوریتوری) رو آورده و تلاش می‌کند عکاسی معاصر ایران را در فضای هنری دیگر کشورها معرفی کند.